इन्सेक गतिविधिहरू

सुर्खेतका प्रमुख जिल्ला अधिकारी शंकरहरि आचार्यले सामाजिक सञ्जालको दुरुपयोगले मानव अधिकारको हन्न् भएको बताउनुभएको छ । मङ्सिर १३ गते इन्सेकको आयोजनामा गरिएको ‘सामाजिक सञ्जालको प्रयोगले मानव अधिकारमा पारेको प्रभाव विषयक’ अन्तरक्रिया कार्यक्रममा उहाँले यस्तो बताउनुभएको हो ।

‘सामाजिक सञ्जालले अभिव्यक्ति स्वतन्त्रताको उपयोग गर्ने अवसर प्रदान गरे पनि यसको दुरुपयोगले व्यक्तिगत गोपनीयता, मानमर्दन र असामाजिक गतिविधिलाई बढावा दिनसक्छ । यसलाई व्यवस्थित गर्न कानुनी संरचना बलियो हुनुपर्छ’ - प्रमुख जिल्ला अधिकारी आचार्यले भन्नुभयो । उहाँले समाजिक सञ्जालले मानव अधिकारका मुद्दाहरूलाई उजागर गर्न र जनचेतना फैलाउन सहयोग गरेपनि गलत सूचनाको प्रसार र दुरुपयोगका कारण मानव अधिकारमा चुनौती पनि थपिएको बताउनु भयो । सामाजिक सञ्जालको दुरुपयोगका विषयमा प्रशासनले हरेक विद्यालय स्तरमा जनचेतनामूलक कार्यक्रममहरु गर्ने उहाँले प्रतिबद्धता जनाउनुभयो ।

इन्सेक कर्णाली प्रदेश कार्यालयका संयाेजक नारायण सुवेदीले सामाजिक सञ्जालले पार्ने नकारात्मक असरका विषयमा राज्यले नागरिकस्तरमा जनचेतना जगाउनुपर्नेमा जाेड दिनुभयाे ।

मानव अधिकार आयोग, कर्णाली प्रदेश कार्यालयका प्रमुख रमेश कुमार थापाले सामाजिक सञ्जालको सही उपयोगले मानव अधिकारको संरक्षणमा सहयोग पुर्‍याउने र गलत प्रयोगले व्यक्तिको जीवन नै धरापमा पार्ने बताउनु भयो । ‘गलत सूचना र हेट स्पिच जस्ता समस्याले समाजमा भेदभाव र हिंसा बढाउने जोखिम रहन्छ । यसको समाधानका लागि सबै सरोकारवाला पक्षहरू मिलेर काम गर्नुपर्ने आवश्यकता छ । जसरी ग्याँसको सही सदुपयोगले खाना पकाउन सहयोग पुग्छ । यदी दुरुपयोग भएर बिष्पोट भएपछि जीउनकै क्षति हुन्छ । त्यस्तै सामाजिक सञ्जाल पनि एक प्रकारको ग्याँस नै हो’ - उहाँले भन्नुभयो ।

जिल्ला प्रहरी कार्यालयका एसपी रुपेश खड्काले पछिल्लो समय साइबर अपराधमा वृद्धि भएको भन्दै जिल्लास्तरमा समेत उजुरी लिने गरेको बताउनु भयो । ‘सामाजिक सञ्जालको प्रभावले साइबर अपराधको सङ्ख्या बढाएको छ । यसलाई नियन्त्रण गर्न प्रहरीको विशेष ध्यान केन्द्रित छ । जनचेतना अभिवृद्धि र प्राविधिक साधनहरूको उपयोगमार्फत मात्र यसलाई कम गर्न सकिन्छ’ - उहाँले भन्नुभयो । मानव अधिकार रक्षक सञ्जाल कर्णाली प्रदेशका संयोजक पीताम्बर ढकालले साइबर सम्बन्धी कानुनलाई कडाईका साथ कार्यान्वयन गर्ने र सचेतनालाई पनि जोड दिएपछि न्यूनीकरण गर्न सकिने सुझाव दिनुभयो । कार्यक्रममा विभिन्न क्षेत्रका व्यक्तिहरूले सामाजिक सञ्जालका सकारात्मक र नकारात्मक पक्षबारे आफ्ना धारणा प्रस्तुत गरेका छन् ।

पत्रकार महासङ्घका केन्द्रीय सदस्य दिपेन्द्र शर्माले सामाजिक सञ्जालले मानवग अधिकारका सवालमा प्रत्यक्ष प्रभाव पारेको भन्दै त्यसमा राज्यले बढी ध्यान दिनुपर्ने बताउनु भयो । ‘सामाजिक सञ्जालले आम मानिसलाई आफ्नो कुरा राख्ने प्लेटफर्म उपलब्ध गराएको छ । तर, पत्रकारिताका मान्यता र मुल्यहरु मिच्ने झुटा समाचार तथा गलत अभिव्यक्तिको प्रवृत्तिले मिडियाको विश्वसनीयतामा असर गरेको छ । नेपाल बाहिरबाट बढी साइबर अपराधका घटनाहरु भएका छन् । त्यसलाई न्यूनीकरण गर्न आनवश्यक छ’ - उहाँले भन्नुभयो ।

कार्यक्रममा मध्यपश्चिम विश्वविद्यालयका उपप्रध्यापक युवराज शर्माले अवधारणा पत्र प्रस्तुत गर्दै समाजिक सञ्जालले पारेका सकरात्म र नकरात्मक पक्ष्ँका विषयमा औँल्याउनुभएको थियो । कार्यक्रममा सहभागीहरूले सामाजिक सञ्जालको उपयोगलाई मर्यादित र जिम्मेवार बनाउन जनचेतना र कानुनी व्यवस्थाको महत्त्वमा जोड दिएका थिए । अन्तरक्रिया कार्यक्रमको समन्वय विजल्ला प्रशासन र सोसेक नेपालले गरेको थियो । कार्यक्रममा ४० जनाभन्दा बढीको सहभागिता रहेको थियो ।

जगतदल जनाला विक