इन्सेक गतिविधिहरू

मानव अधिकार उल्लङ्घन र ज्यादतीका मात्र नभई आर्थिक तथा सामाजिक अधिकारका सवालाई सशक्त ढङ्गले उठान गर्न उदयपुरका अधिकारकर्मी र पत्रकारहरूले अनौपचारिक क्षेत्र सेवा केन्द्र (इन्सेक)लाई सुझाव दिएका छन् ।

इन्सेक प्रदेश १ कार्यालय विराटनगरले असोज १ गते नेपाल पत्रकार महासङ्घको सभाहलमा आयोजना गरेको मानव अधिकार संरक्षण र सम्वद्र्धनका लागि सञ्चारकर्मी विषयक अन्तरसम्वाद कार्यक्रममा सहभागीहरूले यस्तो सुझाव दिएका हुन् ।

उनीहरूले मुलुक परिवर्तनको दिशातर्फ अगाडि बढिसकेकाले मानव अधिकारकर्मीको अबको दिशानिर्देश आर्थिक, सामाजिक तथा सांस्कृतिक अधिकारलाई स्थापित गर्न लागि पर्नुपर्ने धारणा व्यक्त गरे ।

सुशासन, जबाफदेहिता, पारदर्शिताका सवालहरू पछिल्लो समयमा नारामा मात्र सीमित रहेकाले व्यवहारमै कार्यान्वयन गराउन अधिकारकर्मीहरू लागि पर्नुपर्ने उनीहरूको भनाई छ ।

कार्यक्रममा इन्सेक प्रदेश १ का संयोजक सोमराज थापाले सन् २०१९ मा प्रकाशन हुने नेपाल मानव अधिकार व र्ष पुस्तकका लागि सन २०१८ को ८ महिनामा प्रदेश १ मा सङ्कलित घटनाहरूबारे जानकारी गराएका थिए ।

उनका अनुसार मानव अधिकार उल्लङ्घन र ज्यादतीबाट ६ सय ४३ जना पीडित भएका घटना अभिलेख गरिएको छ । त्यसमध्ये राज्यपक्षबाट ४८ जना पुरुष र सात जना महिला गरी ५५ जना पीडित भएका छन् ।

यस अवधिमा बाल अधिकार हनन्बाट १ सय ३८ जना पीडित भए । गैरराज्य गरिएका हत्याका घटनाबाट १७ जना महिला र १२ जना पुरुषले ज्यान गुमाए ।

महिला अधिकार हनन्का घटनाबाट ३ सय ३९ जना महिला पीडित भए । जसमा बलात्कारका घटनामा ६७ जना, बलात्कार प्रयासमा ३१ जना, यौन दुर्व्यवहारबाट नौ जना, कुटपिटबाट १२ जना, बेचबिखनबाट नौ जना, कथित बोक्सीको आरोपमा दुर्व्यवहार चार जना, घरेलुहिंसा १ सय ६२ जना पीडित हुन पुगेको तथ्याङ्कले देखाएको छ ।

थापाले मानव अधिकार र समाजिक न्यायाका निम्ति इन्सेक क्रियाशील रहेको बताए ।  उनले देशव्यापी रूपमा मानव अधिकारको अभिलेखिकरणसँगै शिक्षा, स्वास्थ्य र खाद्य अधिकारका सवालमा इन्सेकले आफ्ना गतिविधिहरू गर्दै आएको बताए ।

पत्रकार कौशल चेम्जोङले मानव अधिकारका सवालमा पत्रकारहरूलाई प्रशिक्षित गराउनु पर्ने धारणा राखे । सवालहरू फेरिँदै गएकाले अधिकारका सवाललाई विश्वव्यापी बनाउन पत्रकारहरूलाई प्रशिक्षित गराउनु पर्नेमा उनको जोड थियो ।

भरत खड्का