इन्सेक गतिविधिहरू

“हाम्रो अधिकार, हाम्रो भविष्य, आज नै” भन्ने मूल नाराका साथ ७६ औ‌ं अन्तर्राष्ट्रिय मानव अधिकार दिवस विभिन्न कार्यक्रमहरूको आयोजना गरी मङ्सिर २५ गते जनकपुरधाममा मनाइएको छ ।

अनौपचारिक क्षेत्र सेवा केन्द्र (इन्सेक) मधेस प्रदेश, राष्ट्रिय मानव अधिकार आयोग, एडभोकेसी फोरम, माइती नेपाल र एम्नेष्टि इन्टरनेशनल नेपाल लगायत संघ संस्थाहरूले संयुक्त रुपमा आज विहान प्रभातफेरी कार्यक्रमको आयोजना गरेको हो ।

जनकपुरधामको रेल वे स्टेशनबाट निकालिएको प्रभातफेरी भानुचाेक, शिव चोक, जनक चोक, जानकी चोक हुँदै देवी चोकमा पुगी कोण सभामा परिणत भएको थियो ।

कोण सभामा उच्च अदालत जनकपुरका न्यायाधीश महेन्द्रनाथ उपाध्यायले नागरिकको आधारभूत मानव अधिकार नेपालको संविधानको मौलिक हकमा व्यवस्था गरिएको बताउनु भयो । नागरिकले सहज रुपमा आफ्नो अधिकारको उपभोग गर्न सके मात्र मानव अधिकारको सुनिश्चितता हुने उहाँले उल्लेख गर्नु भयो ।

नागरिकको मानव अधिकार प्रत्याभूत गर्ने जिम्मेवारी राज्यको भएको उहाँले उल्लेख गर्नुहुँदै सबैले समान रुपले मानव अधिकारको प्रत्याभूति पाउनु पर्नेमा उहाँले जोड दिनुभयो ।

इन्सेक मधेस प्रदेश संयोजक राजु पासवानले मधेस प्रदेशमा दिन प्रतिदिन मानव अधिकारको अवस्था खास्किदै गएकोले राज्य संवेदनशील हुनु पर्नेमा जोड दिनुभयो । मधेसमा नागरिकको आर्थिक, सामाजिक तथा साँस्कृतिक अधिकारका लागि राज्यले सोच्नुपर्ने बेला आएको उहाँले बताउनु भयो ।

यसैबीच राष्ट्रिय मानव अधिकार आयोग मधेस प्रदेश कार्यालयले आज दिउँसो जनकपुरधाममा अन्तर्राष्ट्रिय मानव अधिकार दिवसको अवसरमा शुभकामना आदान प्रदान कार्यक्रमको आयोजना गरेको छ ।

कार्यक्रममा शिक्षा मन्त्री रानी शर्मा तिवारीले मानव अधिकारको बारेमा सबैले बुझ्न जरुरी रहेको बताउनु भयो । मानव अधिकार कै बारेमा थाहा नभएको समुदायमा मनव अधिकारसम्बन्धी अभियानहरू सञ्चालन गर्न आवश्यक रहेको उहाँले बताउनु भयो ।

नागरिकको मानव अधिकारका लागि सबैले आ–आफ्नो भूमिका र जिम्मेबारी निर्वाह गरेको खण्डमा सबैको मानव अधिकार प्रत्याभूति हुने उहाँले बताउनु भयो ।

मुख्य न्यायाधिवक्ता सुरेन्द्र कुमार महतोले सामाजिक न्यायका लागि सरकार चिन्तित रहेको बताउनु भयो । राज्यले कर्तव्य निर्वाह नगरेको खण्डमा यहाँ मानव अधिकार उल्लंघन हुने उहाँको भनाई थियो । मानव अधिकार सबैका लागि समान हुनु पर्ने उहाँले उल्लेख गर्नु हुँदै सम्मानपूर्वक तथा मर्यादापूर्वक बाँच्न पाउने नागरिकको हक सरकारले सुचिश्चित गर्नु पर्नेमा उहाँले जोड दिनु भयो ।

इन्सेक मधेस प्रदेश संयोजक राजु पासवानले मधेस प्रदेशमा मानव अधिकार उल्लङ्घन तथा ज्यादतीका घटनाहरूमा बृद्धि भएकोप्रति चिन्ता व्यक्त गर्नु भयो । इन्सेकले अभिलेख गरेको तथ्याङ्क अनुसार गत वर्ष १ हजार १ सय ९२ जना पीडित भएकोमा सन् २०२४ को जनवरीदेखि सेप्टेम्बर अर्थात नौ महिनाको अवधिमा मात्र २ हजार ३२ जना पीडित भएको उहाँले बताउनु भयो । जसमध्ये घरेलु हिंसामा परि १ हजार ५ सय ५३ जना महिलाहरू पीडित भएको उहाँले जानकारी दिनु भयो ।

कानुन राम्रो छ, तर कार्यान्वय गर्ने निकायमा समस्या रहेका कारण नागरिकले मानव अधिकारको प्रत्याभूति गर्न नसकेको इन्सेक मधेस प्रदेश संंयोजक पासवानले बताउनु भयो ।

राष्ट्रिय मानव अधिकार आयोग मधेस प्रदेश कार्यालयका प्रमुख बुद्ध नारायण सहनीले मानव अधिकारका लागि राज्य संवेदनशील हुन जरुरी रहेको बताउनु भयो ।

नागरिकको आर्थिक, सामाजिक तथा साँस्कृतिक अधिकार चुनौतीपूर्ण रहेकोले सरकार तथा सम्बन्धित सरोकारवाला निकायको ध्यान जान आवश्यक रहेको उहाँले बताउनु भयो ।

यसैबीच आज साँझ जनकचोकमा दिप प्रज्वलन गरी अन्तर्राष्ट्रिय मानव अधिकार दिवस मनाइएको छ । दिप प्रज्वलन कार्यक्रममा राष्ट्रिय मानव अधिकार आयोग मधेस प्रदेश कार्यालय, मानव अधिकारका क्षेत्रमा क्रियाशील इन्सेक मधेस प्रदेश, एडभोकेसी फोरम, महिला मानव अधिकार रक्षक सञ्जाल र ओरेक लगायतका संघ संस्थाका प्रतिनिधिहरूको सहभागिता रहेको थियो ।

संयुक्त राष्ट्र संघले १० डिसेम्बर १९४८ मा मानव अधिकारको विश्व व्यापी घोषणा पत्र जारी गरेको दिनको अवसरलाई पारेर यो दिवस मनाउन थालिएको हो ।

इन्सेक मधेस प्रदेश