हाम्रा प्रतिनिधि हाम्रो अधिकारहरू

जानकी गाउँपालिकामा जम्मा ६ वटा वडा रहेको छन् । गाउँपालिकाको कूल क्षेत्रफल ६३.३२ वर्ग किलोमिटर रहेको छ । राष्ट्रिय जनगणना २०७८ को प्रारम्भिक नतिजा अनुसार यहाँको जनसङ्ख्या ४६ हजार ५ सय ३६ रहेको छ । जसमध्ये २३ हजार ३ सय ८६ जना पुरुष र २३ हजार १ सय ५० जना महिला छन् । गाउँपालिकाका अध्यक्ष छब्बन खाँसँग गाउँपालिका नीति कार्यक्रम र आगामी योजनाका बारेमा इन्सेक बाँके प्रतिनिधि लक्ष्मी थारूले गर्नुभएको कुराकानीको सम्पादित अंशः

गाउँपालिकामा मानव अधिकारका निम्ति के कस्ता नीति तथा कार्यक्रम बनेका छन् ?
जानकी गाउँपालिकामा जनप्रतिनिधिको रूपमा मेरो दोस्रो कार्यकाल हो । जानकी गाउँपालिकाबासीको हक अधिकार र सर्वसुलभ सेवाकालागि जनआकाङ्क्षा र स्थानीयको आवश्यकताबिच तालमेल मिलाउन अधिकतम् जनसहभागिताबाट प्राप्त हुने लाभ र लागतका आधारमा पिछडिएका जातजाति, दलित उत्पीडित महिला, बालबालिका, अपाङ्गता भएका व्यक्ति, आदिवासी जनजाति, विपन्न, लोपोन्मुख वर्ग, मुक्त कमैया, मुक्त कम्लहरी समुदायका उत्थानका लागि सक्रिय र अर्थपुर्ण सहभागिता सुनिश्चित गर्ने लक्ष्यका साथ अगाडि बढेका छौँ । जसका लागि नीति तथा कार्यक्रम अन्तर्गत बनेका ऐन, कानुन तथा कार्यविधि शिक्षा, स्वास्थ्य , महिला, बालबालिका, छोरी बीमा कार्यक्रम, विपन्न सहयोग लगायतका कार्यविधि बनेका छन् ।

गाउँपालिकामा पहिलाको तुलनामा के कस्ता परिवर्तन भएका छन् ?
पहिलेको तुलनामा परिवर्तन त भएकै छ तर अझै गर्न धेरै बाँकी छ । क्रमशः प्राथमिकतामा राखेर कार्य गरिरहेका छौँ । आज भोलि यहाँका महिला, बालबालिका, युवा, आम नागरिकले वडा तथा गाउँपालिका कार्यलयमा हक अधिकारका लागि खोजी गर्न थालेका छन् । शिक्षा र स्वास्थ्यमा पहुँच बढाउन विभिन्न कार्यक्रम गाउँपालिकाले सञ्चालन गरेको छ ।

गाउँपालिकामा लक्षितवर्गका के कस्ता कार्यक्रमहरू सञ्चालन गर्नु भएको छ ?
आयआर्जन तथा सीपमुलक कार्यक्रम, अपाङ्गता भएकाहरूको लागि सामाग्री वितरण, बाल विवाह न्यूनीकरण सचेतना कार्यक्रम, ६ ओटै वडामा र गाउँपालिका स्तरमा बाल समूह गठन गरिएको छ । छोरी बीमा कार्यक्रम, मानव बेचबिखन विरूद्धको अभियान १६ दिने अभियान लगायतका सचेतना कार्यक्रममा सञ्चालन गरेको छौँ ।

स्वास्थ्य चौकीमा बर्थिङ सेन्टरको अवस्था कस्तो रहेको छ ?
जानकी गाउँपालिकाको ६ ओटै वडामा स्वास्थ्य सेवा प्रवाह भएको छ बर्थिङ् सेन्टर सबै वडामा व्यवस्था छैन हाल ३ ओटा रहेको छ । त्यसलाई व्यवस्थित बनाउन र खोपकेन्द्र व्यवस्थापनका लागि यो वर्ष पनि बजेट विनियोजित गरेका छौँ । शुन्य शिशु तथा मातृ मृत्यूदर गराउने लक्ष्य रहेको छ ।

जानकी गाउँपालिकाले यस आव ०८०/०८१ को नीति तथा बजेट कार्यक्रममा कुनकुन विषयलाई प्राथमिकतामा राखेको छ ?
शिक्षा र स्वास्थ्य क्षेत्रमा विशेष प्राथमिकतामा राखेका छौँ । शिक्षा, स्वास्थ्य क्षेत्रमा गत आर्थिक वर्ष ०७९/०८० भन्दा यस ०८०/०८१ को बजेट कार्यक्रम दोब्बर विनियोजन गरिएको छ । जानकी गाउँपालिकाको मदरसा, आधारभुत विद्यालय, माध्यमिक विद्यालयमा गरी ४० जना शिक्षक तथा विद्यालय कार्यालय सहयोगी राखिएको छ । जानकी गाउँपालिकामा अहिले सम्म प्लस टु विद्यालय थिएन । यस वर्षदेखि जानकी माविमा प्लस टु सञ्चालनमा आएको छ । छोरीको शिक्षामा पहुँच ल्याउन र बालविवाह न्यूनीकरण गर्न छोरी बिमा कार्यक्रम लागु गरिएको छ । गत आर्थिक वर्षमा १ सय जनाको लक्ष्य राखिएको थियो भने यस वर्षमा २ सयको लक्ष्य राखिएको छ । जसमा छोरी जन्मने बित्तिकै स्वास्थ्य कार्यालयको कागजात लिएर वडा कार्यालयमा गएर जन्मदर्ता बनाएपछि वडाले १ लाख रुपियाँ बराबरको २० वर्षीय बीमा गरिदिने गर्दछ । जस कारण ३५ दिन भित्र जन्म दर्ता बन्छ । यति मात्र नभई मधेशी र मुस्लिम समुदायका छोरीहरूको सुरक्षा र शिक्षामा सुलभताका लागि छोरीहरूलाई विशेष प्राथमिकता राखेर जानकी गाउँपालिका–३ मानपुरमा कन्या मावि स्थापना गरिएको छ । नागरिकहरूमा आफ्नो हक अधिकार बारे सचेतना विस्तार भइरहेको छ । सचेत हुन शिक्षा जरूरी भएकोले शिक्षालाई प्राथमिकतामा राखेका छौँ ।

जानकी गाउँपालिका मानव अधिकारमैत्री बनाउन समस्या र चुनौतीहरू के कस्ता रहेको छन् ?
जानकी गाउँपालिका मधेशी, मुस्लिमको बाहुल्यता बढी भएको स्थानीय तह हो । कुचबधिया समुदायका बालबालिकालाई विद्यालय ल्याउन सचेतनाको कमी, शिक्षा क्षेत्रमा माध्यमिक विद्यालय विषयगत दरबन्दी नहुनु मुख्य समस्या रहेको छ । भने स्वास्थ्य क्षेत्रमा बालबालिकाको खोप अभियान, हात्तिपाइले रोग विरूद्धको अभियान, कोरोना खोप अभियानमा लक्षित उपलब्धि ल्याउन नसक्नु चुनौती रहेको छ यसमा हामी योजना बनाएर समाधानको बाटो पछ्याइरहेको छौँ ।

मानव अधिकारसम्बन्धी राष्ट्रिय कार्ययोजना बारे के कस्तो तयारी छ ?
मानव अधिकारसम्बन्धी राष्ट्रिय कार्ययोजनाबारे तयारी भएको छैन, इन्सेकको समन्वय र सहकार्यको अपेक्षा गरेका छौँ ।