स्वास्थ्य चौकी भवन सुरक्षित नहुँदा स्वास्थ्य सेवा प्रवाहमा समस्या

आठराई त्रिवेणी गाँउपालिका-३ हाङपाङका स्थानीयले संविधानले मौलिक हकका रूपमा स्वास्थ्यलाई व्याख्या गरे जस्तो गरी स्वास्थ्य सेवा लिन पाएका छैनन् ।

हाङपाङ-३ का २९ वर्षीय अशोक आङवुहाङले सुरक्षित र व्यवस्थित स्वास्थ्य चौकीको भवन नहुँदा परिवार नियोजनका साधन लिने दिनेदेखि परामर्शका लागि असहज हुने गरेको गुनासो गरे ।

उनले भने-'पुरूषलाई भन्दा महिलाहरूलाई अझ समस्या छ । सुरक्षित कोठा नहुँदा सबैले देख्ने गरी परिवार नियोजनका साधन लिने र परामर्श लिनुपर्दा महिलाहरू चाहेर पनि परिवार नियोजन साधन र परामर्श नलिई फर्कने गरेका छन् ।'

सोही गाउँपालिका-३ की २६ वर्षीय आइतमाया फागोले परिवार नियोजनका विषयमा परामर्श लिन स्वास्थ्य चौकी जाँदा असहज वातावरण भएकाले दुई/चार पटक यत्तिकै फर्कनु परेको गुनासो गरिन् ।

गाँउपालिकामा स्वास्थ्य चौकी भवन जीर्ण र कोठा अभाव भएपछि नयाँ भवन निर्माणका लागि प्रक्रिया अघि बढेको ६ वर्ष भएको छ ।

दुई वर्षभित्रमा निर्माण सम्पन्न हुने गरी सम्झौता भएपनि ६ वर्षपुग्दा समेत स्वास्थ्य चौकी भवन निर्माण हुन सकेको छैन ।

ठेकेदारको लापरवाहीले सुरक्षित र व्यवस्थित भवन निर्माण नहुँदा सेवाग्राही भने मर्कामा पर्दै आएका छन् ।

गाउँपालिकाका स्वास्थ्य शाखा प्रमुख सुर्यमान याक्सोले व्यवस्थित कोठा नहुँदा सेवा प्रवाहमा समस्या भएको बताए ।

उनले भने-'चेकजाँच कक्ष, औषधि वितरण कोठा, सेवाग्राही बस्नका लागि कोठा अभाव छ । सेवाग्राहीको समस्या अरूलाई पनि थाहा हुने डरले सेवा प्रभावकारितामा नै प्रश्न उब्जिएको छ ।'

गाउँपालिका अध्यक्ष विश्वनाथ सिटौलाले ठेकेदारलाई निर्माण सम्पन्न गर्न पटकपटक ताकेता गरेको बताए ।

अध्यक्ष सिटौलाले भने-'स्वास्थ्य चौकी भवन गाउँपालिकाको प्रतिष्ठासँग जोडिएको छ । ५ ओटा वडाबासीलाई सेवा प्रवाह गर्ने चौकी हो । जति चाँडो सम्पन्न गर्न हामीले घच्घच्याइरहेका छौँ ।'

निर्माण सुरू भएको २ वर्षमा पुरा गर्नुपर्ने सम्झौता थियो । तर, ६ वर्ष बितिसक्यो कहिले सम्पन्न हुने टुङ्गो छैन ।

योजनाको सम्झौता ०७१ कात्तिक २५ गते भएको थियो । निर्माण काम ०७२ देखि सुरू गरिएको थियो ।

हिमालयन विलर्डस प्रालि जोरपाटी काठमाडौँ र कविर कन्ट्रक्सन प्रालि काठमाडौँले (जेभी) ठेक्का पारेको थियो ।

हाङपाङ स्वास्थ्य चौकी भवनको २ करोड ९५ लाख रुपियाँको ठेक्का स्वीकृत भएको थियो ।

प्रालिका सञ्चालक किशोर शेर्पाले निर्माणको अख्तियारी तेह्रथुमका तेजबहादुर कार्कीलाई दिएका थिए ।

कार्की तेह्रथुम सदरमुकामस्थित सिंहवाहिनी उच्च माविमा कार्यरत शिक्षक समेत हुन् । कार्कीले तेह्रथुम इसिबु निवासी डिल्ली फम्बोलाई निर्माण कार्यको रेखदेख तथा कामदार परिचालनको जिम्मेवारी दिएको थियो । तर, अहिले न कार्की न फम्बो दुवै जना निर्माणस्थलमा छैनन् ।

नेपालको संविधान, २०७२ को धारा ३५ मा स्वास्थ्यसम्बन्धी हकको व्यवस्था गरिएको छ ।

सोही धाराको उपधारा (१) मा प्रत्येक नागरिकलाई राज्यबाट आधारभूत स्वास्थ्य सेवा निःशुल्क प्राप्त गर्ने हक हुनेछ र कसैलाई पनि आकस्मिक स्वास्थ्य सेवाबाट वञ्चित गरिने छैन भन्ने व्यवस्था गरिएको छ ।

त्यसैगरी उपधारा (२) मा प्रत्येक व्यक्तिलाई आफ्नो स्वास्थ्य उपचारको सम्बन्धमा जानकारी पाउने हकको व्यवस्था छ ।


देवराज गुरूङ