बर्दियामा विषादीको प्रयोगले बढ्दै क्यान्सर रोगका बिरामी

  ०८१ माघ ७ गते

बर्दियामा क्यान्सर रोगका बिमारीको सङ्ख्या बढ्दै गएको पाइएको छ । प्रत्येक वर्ष स्थानीय तहबाट क्यान्सर रोगको उपचारका लागि सिफारिस लिनेको सङ्ख्या तुलनात्मक रुपमा थपिँदै गएपछि जिल्लामा क्यान्सर रोगका विरामीको सङ्ख्या बढ्दै गएको पाइएको हो ।

क्यान्सर रोग प्रमुख स्वास्थ्य समस्या रूपमा रहेको छ । यो रोग वंशानुगत गुण, चुरोट, रक्सी सुर्तीजन्य पदार्थ, भाइरल सङ्क्रमण, विषादीयुक्त खाना लगायतका कारण हुने डाक्टर मनोज तिमिल्सिना बताउनुहुन्छ । स्थानीय तहको तीन वर्षको तथ्याङ्क अनुसार स्वास्थ्य उपचारका लागि सङ्घीय सरकारले दिने एक लाख रुपियाँको सहयोग लिनका लागि सिफारिस लिनेहरुको सङ्ख्या बढ्दै गएको हो । आर्थिक वर्ष २०७८/७९ मा २ सय २४ जनाले सिफारिस लिएका थिए । त्यसैगरी २०७९/८० मा २ सय ९४ जनाले र गत आर्थिक वर्ष २०८/८१ मा ३ सय ६१ जनाले सिफारिस लिएको स्वास्थ्य कार्यालय बर्दियाको तथ्याङ्क छ ।

विषादीको प्रयोगको क्यान्सरको जोखिम बढी हुने गरेको इकोलोजीका प्राध्यापक डाक्टर दिनेशराज भुजु बताउनुहुन्छ । विषादीको प्रयोगले स्वास्थ्यमा नकारात्मक पर्ने हुनाले क्यान्सर जस्तो डरलाग्दो रोगको जोखिक बढी हुने गरेको बताउनु भयो । उहाँले भन्नुभयो - ‘विषादीको प्रयोगले जल तथा भुमिमा बसोबास गर्ने मानव, जीवजनावर, पशुपक्षी किटपतिड्गर लगायत जलचर र थलचर प्राणीलाई असर गर्छ । विषादीको प्रयोगले वातावरणमा समेत असर गर्छ । क्यान्सर जस्ता रोगबाट बच्न र पर्यावरणको रक्षा गर्नका लागि समेत विषादीको प्रयोग घटाउन आवश्यक रहेको छ ।’

बर्दियामा एक सय २४ विषादी बिक्री केन्द्र

बर्दियामा १ सय २४ एग्रोभेट रहेको पाइएको छ । बर्दियामा रहेको १ सय २४ एग्रोभेट पसलबाट विषादी बिक्री वितरण हुने गरेको पाइएको हो । विषादीको प्रयोगले वातावरणमा प्रदुषण हुनुको साथै मानव जीवनमा समेत असर पुग्ने गरेको छ । पछिल्लो समयमा कृषि बालीको उत्पादन बढाउने उद्देश्यले विषादीको अत्यधिक प्रयोग हुने गरेको छ । अन्नबाली, तरकारीबाली, फलफुलमा लाग्ने किराबाट जोगाउन अत्याधिक विषादीको प्रयोग हुने गरेको छ । गुलरिया नगरपालिकामा २०, ठाकुरबाबा नगरपालिका ११, बाँसगढी नगरपालिका २१, बारबर्दिया नगरपालिकामा १३, मधुवन नगरपालिकामा २६, राजापुर नगरपालिकामा ८, गेरुवागाउँ गाउँपालिका १५, र बढैयाताल गाउँपालिका १० ओटा विषादी बिक्री वितरण हुने एग्रोभेट रहेको एकीकृत कृषि तथा पशुपन्छी विकास कार्यालयका वरिष्ठ बागवानी अधिकृत रामप्रकाश यादवले बताउनु भयो । तर खुल्ला सिमानाले गर्दा सिमावर्ती बजारबाट लुकीछिपी समेत विषादी आउने गरेको छ । सिमा नाकाबाट कति विषादी आउँछ भन्ने राज्यसँग नै तथ्याङ्क छैन ।

विषादीयुक्त तरकारी, फलफूलको प्रयोगले क्यान्सरको जोखिम बढाउने क्यान्सर रोग विशेषज्ञ डाक्टर मुकेश यादले बताउनु भयो । उहाँले मल र विषादीले शरीरमा नकारात्मक असर पुर्‍याउनुको साथै क्यान्सरको जोखिम बढ्ने बताउनु भयो । डाक्ट् यादव बताउनुहुन्छ - ‘विषादीले खेतबारीमा लाग्ने किरालाई मार्ने गर्छ । त्यही विषादी शरीरमा प्रत्यक्ष रूपमा पर्दा त्यसले शरीरमा रहेका कोषहरू नष्ट गर्छ र क्यान्सरको जोखिम बढ्छ ।’ विषादीको प्रयोग गर्दा माक्स लगाउने, पन्जा लगाउने, शरीर पुरा छोपेर विषादी छर्ने गर्नुपर्ने डाक्टर यादवको सुझाब रहेको छ । उहाँले विषादी छर्दा जहाँ छोइन्छ, त्यहाँ साबुन पानीले राम्रोसँग धुनुपर्ने बताउनु भयो ।

किसानमा बढी क्यान्सर

बर्दियामा क्यान्सर पीडितहरूमध्ये अधिकांश किसानहरू रहेको पाइएको छ । एकीकृत कृषि तथा पशुपन्छी विकास कार्यालयका प्रमुख सागर ढकालले प्रत्यक्ष रुपमा विषादी प्रयोग गर्ने किसानमा बढी क्यान्सर रोग देखिएको बताउनु भयो । उहाँले किसानले खेतबारीमा काम गर्दा सावधानी नअपनाउनाले पनि कृषक नै बढी जोखिममा रहेको बताउनु भयो । उहाँले भन्नुभयो - ‘मल बीउको प्रयोग गर्दा किसानहरूले सुरक्षा उपाय अपनाउँदैनन् । विषादीको प्रयोग गरेपछि करिव १५/२० दिन तरकारी फलफूलहरू खेतबारीमा रहन दिनुपर्छ तर किसानले विषादी प्रयोग गरेको केही दिनमा नै बेच्न लैजाने हुँदा पनि क्यान्सरको जोखिम बढिरहेको छ ।’ खेतबारीबाट उत्पादन भएका तरकारी तथा फलफुल विषादी प्रयोग गरेको अवधी पुरा भएपछि मात्र बिक्रीवितरण गर्न समेत ढकालको सुझाव रहेको छ ।


प्रकाश पौडेल