समाचारहरू

मार्मा गाउँपालिका–४ मर्मतीका बिरे विष्टको परिवार अझै घर फर्किन सकेको छैन् । गत असार अन्तिमसाता गन्याड खोलामा आएको बाढीपहिरोका कारण विस्थापित भएका उहाँको परिवार अहिले पनि पन्तबगरमा इष्टमित्रको घरमा बस्न बाध्य छन् ।

विस्थापित बिरे विष्ट छोरा भोजराजको उपचारमा धनगढी मायामेट्रो अस्पतालमा छन् । बाढीपहिरोका कारण घरखेत बगरमा परिणत भएदेखि उहाँको सम्पूर्ण परिवार इष्टमित्रको घरमा सरण लिएर बस्दै आउनुभएको छ । बाढीपहिरोले घरको तल्लो ताला पूरै पुरिएको छ । बाढी आएको बेलामा छोराले खुट्टा काटेपछि छोराको उपचार गर्न उहाँ एक महिनादेखि धनगढीमै हुनहुन्छ ।

उहाँमात्रै होइन् । सोही ठाउँका दामोदर विष्ट अहिले रिलपहिरो क्षेत्रमा कुखुरा राख्ने पोल्टीफार्ममा बस्त बाध्य हुनुभएको छ । बाढीले खेतीयोग्य जमीन र घरपूरै डुबाएपछि कुखुरा खोरमा बस्न बाध्यभएको उहाँले गुनासो गर्नुभयो ।

तपोवन–मुरै सडक खण्डले पूरै माटो गन्याड खोल्सामा थुपारेका कारण बाढी आयो उहाँले भन्नुभयो, बस्तीको माटो त्यही फालियो । अहिले बस्ती पूरै बगरमा परिणत छ ।

बिरे विष्टले भन्नुभयो–‘ धान लगाएको खेत बगर बनेको छ । घरको माथिल्लो तालामा रहेको केही अन्न जोगाउन सकियो । त्यही अन्न अहिले खाइरहेका छौंँ । आगामी दिनमा कसरी परिवार पाल्ने हो । अहिलेसम्म राहतको नाममा गाउँपालिकाबाट एक कठ्ठा चामल मात्रै पाएका छौँ ।’ परिवार बच्याँै तर अब खान नपाएर भोकमरी हुने अवस्था पुगेको उहाँको गुनासो छ ।

बाढीपहिरोेका कारण पशु र धनको क्षति भएको र अहिलेकै अवस्थामा हिउँदमा समेत यही स्थानमा बस्न नसकिने अवस्था रहेकोले आफूहरुले अन्य स्थान सरकारले पुनस्र्थापन ागर्न आवश्यक भएको मर्मतीका स्थानीय चन्द्रा बिष्टको भनाइ छ । घरको तलबाट चमेलिया नदिले वर्षेनी कटान गरिरहेको र गाउँमाथिबाट पहिरोले च्यापेपछि बिचल्ली भएको उहाँले बताउनु भयो ।

मर्मतीकै हेमन्ती विष्ट अहिले आफन्तको घरमा बस्दै आउनुभएको छ । पति वैदेशिक रोजगारीमा रहनुभएको बेला बाढीपहिरोले घरखेतमा क्षति पुगेकोले अहिले बालबच्चाको पालनपोषणमा समेत समस्या उत्पन्नभएको उहाँले दुखेसो पोख्नु भयो ।

स्थानीय तहले भूगोल कमजोर रहेको क्षेत्रमा जबरजस्ती सडक निर्माण गर्र्दा निस्केको माटोको व्यवस्थापन गर्न नसक्दा पहिरो गएको र आफूहरु विस्थापित हुनुपरेको स्थानीय दीपेन्द्र विष्टको आरोप छ । पहिरोका कारण आफूहरु विस्थापित हुनुपरेको भए पनि पुनर्स्थापनाका लागि पहल नभएको उहाँले गुनसो गर्नु भयो ।

उहाँले भन्नुभयो– ‘सडक नकाटिएको भए पहिरो आउने थिएन् । यो क्षेत्रमा बसोबास गरेको ५० वर्ष बितिसक्दा पनि कहिल्यै यो क्षेत्रमा पहिरो आएको थिएन् । तल सडक काटिएपछि पूरै खेतीयोग्य जमिन बगर क्षेत्र बन्यो । खानेपानी ल्याएको गन्याड खोला पनि टाढै छ । तर, गन्याडको सिरैमा माटोको थुप्रो लागेपछि खोलामा परिणत भयो । सोहीका कारण अहिले यहाँका स्थानीय के गराँै कसौ गराँै भएको छ ।’

गत जेठ १३ गते सडकबाट फालिएका ढुङ्गामाटो पानीले बगाउदा मार्मा गाउँपालिका–५ का २५ वर्षीया झुपा टमट्टा र ६ वर्षीय ऐन विकले गन्याड खोलामा ज्यान समेत गुमाएको उहाँले बताउनु भयो ।

अहिलेसम्म बाढीपहिरो प्रभावितलाई स्थानीय सरकारले एक कठ्ठा चामल, त्रिपाल, रेडक्रस र सिआरडिएस नेपाल नामक संस्थाले त्रिपाल कम्मल सहयोग बाहेक केही पाएका छैनन् ।

मार्माको पहिरोको अवस्था अध्ययन गर्न गठित समितिले तयार पारेको प्रतिवेदन अनुसार यस क्षेत्रका ३५ परिवार प्रभावित भएका छन् । १७ घरधुरीको पूर्णतया क्षति पुर्‍याएको समितिका संयोजक तथा पूर्वाधार विकास कार्यालय, बैतडीका ईन्जिनियर हर्कराज जोशीले बताउनु भयो ।

बाढीपहिरोबाट पीडित परिवारको पुनर्स्थापनाका लागि प्रदेश तथा संघीय सरकारसँग पहल गर्ने काम भइरहेको गाउँपालिका अध्यक्ष जमनसिह धामीले बताउनु भयो ।

मार्मा गाउँपालिकाका वडा नम्बर ४ र ५ मा आएको बाढीपहिरोका कारण भएको क्षति र विस्थापित ३५ परिवारको पुनर्स्थापनाका लागि ११ करोड बजेट आवश्यक रहेको क्षतिको अवस्था अध्ययन गर्न निर्माण गरिएको प्राविधिक मूल्यांक समितिको प्रतिवेदनमा उल्लेख छ ।

नरेन्द्रसिह कार्की