समाचारहरू

गुल्मीको मालिका गाउँपालिका–२ दर्लिङ्ग कोशिलाबाँझका दलित समूदाय रहेको बस्ती  पहिरोको उच्च जोखिममा रहेका छन् । पहिरोले खानेपानीको मुहान र ट्याङ्की बगाउँदा आकाशको पानी पिउन बाध्य भएका छन् ।

०७२ सालको भुकम्पपछि सिङ्गो गाउँनै चर्किने र भासिने भएको छ । वर्षेनी वर्षातमा पहिरोको समस्या बल्झिने गरेको छ । ०७८ भदौ २ गतेबाट पहिरोका कारण स्थानीय नागरिक विस्थापित हुने क्रम चलिरहदा  घर छाडनेहरू छिमेकीका घरगोठ र स्कुलहरूमा बस्ने गरेका छन् ।

विस्थापित मध्येका यमबहादुर विकले घर फर्किने टुङो नभएको बताउनु भयो । उहाँले केही दिन अघिको पानीले घर माथि पहिरो खसेपछि गाउँ छोडनु भएको हो । सोही गाउँका  दुर्गाबहादुर विकले पनि पहिरोकै कारण घर छाडेको थुप्रै भयो ।

अहिले विकको परिवार छिमेकीको गोठमा ओत लागेका छन् । पानी परिरहेको र घरमा बस्न सक्ने अवस्था नभएकाले घर फर्कने कुनै सम्भावना नभएको विकको भनाई छ । गाउँमा करिव ३५ घर परिवार दलित छन् । उनीहरू पहिरोको जोखिममा परेको वर्षौ भयो ।

पहिरोले १२ भन्दा बढी घर परिवार एक हप्तादेखि विस्थापित भएका छन् भने कोशिलाबाँझका सबै घर परिवार पहिरोको उच्च जोखिमा रहेको स्थानीय अगुवा रबिन्द्र विश्वकर्माले जानकारी दिनु भयो ।

पहिरोले गाउँका पानीका मुहान र ट्याङ्की बगाउँदा स्थानीयहरू आकाशको पानी पिउन बाध्य छन् । गाउँमा पहिरोले सडक बगाउँदा एम्बुलेन्स पुग्ने समेत अवस्था नभएको विश्वकर्माले बताउनुभयो । उहाँले विगतमा कुनै पनि सरकारको ध्यान नपुग्दा आफुहरू सधै पछाडी परेको गुनासो गर्नुभयो । ̎भुगोल नै अप्ठ्यारो छ । गाउँमा हिउँदमा खानेपानी पाइदैन । वर्षातमा पहिरोले सताउछ ।” उहाँले भन्नु भयो ।

मालिका गाउँपालिका प्रमुख रितबहादुर थापाले बस्ती स्थान्तरणको काम आफुहरूले मात्रै चाहेर नहुने बताउनु भयो ।

गाउँपालिका मार्फत भुर्गविद्हरू बोलाएर कोशिलाबाँझ र सिर्लिङमा बस्तीहरुको अध्ययन गराएको भएपनि भुर्गभविदहरूले नै बस्ती स्थान्तरण गर्न नपर्ने सुझाव दिएको थापाले बताउनु भयो ।  सामान्य क्षय हुने बाहेक ठुलो पहिरो नजाने बताएपछि आफुहरू अन्यौलमा परेको उहाँले बताउनु भयो । खानेपानी र सडक समस्या भने पानी रोकिने बित्तिकै समाधान गर्ने थापाले बताउनु भयो ।

राष्ट्रिय पुर्ननिर्माण प्राधिकरणले गरेको अध्ययन अनुसार २०७२ को भूकम्पबाट अति प्रभावित र प्रभावित २५ जिल्लाका २ सय ९९ वटा बस्ती अति जोखिममा छन् । भुगर्भविद्ले गुल्मी जिल्लाका ११ वटा वस्तीको भौगर्भिक अध्ययन गरेका थिए । त्यो मध्ये जिल्लाका चार स्थानीय तहका पाँच वटा बस्ती स्थानान्तरणमा परेका छन् । भुगर्भविद्ले मालिका गाउँपालिका, धुर्कोट र गुल्मी दरवार गाउँपालिकाका एक÷एक र मदाने गाउँपालिकाका दुई बस्ती स्थान्तरण गर्नुपर्ने सुझाव दिएका छन् ।

राष्ट्रिय पुर्ननिर्माण प्राधिकरणद्वारा मदाने र धुर्कोटमा बस्ती स्थान्तरणको काम भएको छ । तर, मालिका २ को दर्लिङ स्थित कोशिलाबाँझमा केही काम भएको छैन् । पुर्ननिर्माणको काम गरिरहेको जिल्ला आयोजना कार्यान्वय इकाइ प्रमुख यज्ञ रिजालले कोशिलाबाँझ स्थान्तरणको सुचिमा परे पनि केन्द्रको प्राथमिकतामा नपरेको कारण काम नभएको हुन सक्ने बताउनु भयो । केन्द्रिय स्तरमा पहल भए अरू कुनै आयोजना मार्फत काम हुन सक्ने रिजालले सुझाव दिनु भयो ।

टोपलाल अर्याल