पहिरोको उच्च जोखिममा दलित बस्ती, खानेपानीका मुहान र ट्याङ्की बगाउँदा आकाशको पानी पिउनुपर्ने बाध्यता
गुल्मीको मालिका गाउँपालिका–२ दर्लिङ्ग कोशिलाबाँझका दलित समूदाय रहेको बस्ती पहिरोको उच्च जोखिममा रहेका छन् । पहिरोले खानेपानीको मुहान र ट्याङ्की बगाउँदा आकाशको पानी पिउन बाध्य भएका छन् ।
०७२ सालको भुकम्पपछि सिङ्गो गाउँनै चर्किने र भासिने भएको छ । वर्षेनी वर्षातमा पहिरोको समस्या बल्झिने गरेको छ । ०७८ भदौ २ गतेबाट पहिरोका कारण स्थानीय नागरिक विस्थापित हुने क्रम चलिरहदा घर छाडनेहरू छिमेकीका घरगोठ र स्कुलहरूमा बस्ने गरेका छन् ।
विस्थापित मध्येका यमबहादुर विकले घर फर्किने टुङो नभएको बताउनु भयो । उहाँले केही दिन अघिको पानीले घर माथि पहिरो खसेपछि गाउँ छोडनु भएको हो । सोही गाउँका दुर्गाबहादुर विकले पनि पहिरोकै कारण घर छाडेको थुप्रै भयो ।
अहिले विकको परिवार छिमेकीको गोठमा ओत लागेका छन् । पानी परिरहेको र घरमा बस्न सक्ने अवस्था नभएकाले घर फर्कने कुनै सम्भावना नभएको विकको भनाई छ । गाउँमा करिव ३५ घर परिवार दलित छन् । उनीहरू पहिरोको जोखिममा परेको वर्षौ भयो ।
पहिरोले १२ भन्दा बढी घर परिवार एक हप्तादेखि विस्थापित भएका छन् भने कोशिलाबाँझका सबै घर परिवार पहिरोको उच्च जोखिमा रहेको स्थानीय अगुवा रबिन्द्र विश्वकर्माले जानकारी दिनु भयो ।
पहिरोले गाउँका पानीका मुहान र ट्याङ्की बगाउँदा स्थानीयहरू आकाशको पानी पिउन बाध्य छन् । गाउँमा पहिरोले सडक बगाउँदा एम्बुलेन्स पुग्ने समेत अवस्था नभएको विश्वकर्माले बताउनुभयो । उहाँले विगतमा कुनै पनि सरकारको ध्यान नपुग्दा आफुहरू सधै पछाडी परेको गुनासो गर्नुभयो । ̎भुगोल नै अप्ठ्यारो छ । गाउँमा हिउँदमा खानेपानी पाइदैन । वर्षातमा पहिरोले सताउछ ।” उहाँले भन्नु भयो ।
मालिका गाउँपालिका प्रमुख रितबहादुर थापाले बस्ती स्थान्तरणको काम आफुहरूले मात्रै चाहेर नहुने बताउनु भयो ।
गाउँपालिका मार्फत भुर्गविद्हरू बोलाएर कोशिलाबाँझ र सिर्लिङमा बस्तीहरुको अध्ययन गराएको भएपनि भुर्गभविदहरूले नै बस्ती स्थान्तरण गर्न नपर्ने सुझाव दिएको थापाले बताउनु भयो । सामान्य क्षय हुने बाहेक ठुलो पहिरो नजाने बताएपछि आफुहरू अन्यौलमा परेको उहाँले बताउनु भयो । खानेपानी र सडक समस्या भने पानी रोकिने बित्तिकै समाधान गर्ने थापाले बताउनु भयो ।
राष्ट्रिय पुर्ननिर्माण प्राधिकरणले गरेको अध्ययन अनुसार २०७२ को भूकम्पबाट अति प्रभावित र प्रभावित २५ जिल्लाका २ सय ९९ वटा बस्ती अति जोखिममा छन् । भुगर्भविद्ले गुल्मी जिल्लाका ११ वटा वस्तीको भौगर्भिक अध्ययन गरेका थिए । त्यो मध्ये जिल्लाका चार स्थानीय तहका पाँच वटा बस्ती स्थानान्तरणमा परेका छन् । भुगर्भविद्ले मालिका गाउँपालिका, धुर्कोट र गुल्मी दरवार गाउँपालिकाका एक÷एक र मदाने गाउँपालिकाका दुई बस्ती स्थान्तरण गर्नुपर्ने सुझाव दिएका छन् ।
राष्ट्रिय पुर्ननिर्माण प्राधिकरणद्वारा मदाने र धुर्कोटमा बस्ती स्थान्तरणको काम भएको छ । तर, मालिका २ को दर्लिङ स्थित कोशिलाबाँझमा केही काम भएको छैन् । पुर्ननिर्माणको काम गरिरहेको जिल्ला आयोजना कार्यान्वय इकाइ प्रमुख यज्ञ रिजालले कोशिलाबाँझ स्थान्तरणको सुचिमा परे पनि केन्द्रको प्राथमिकतामा नपरेको कारण काम नभएको हुन सक्ने बताउनु भयो । केन्द्रिय स्तरमा पहल भए अरू कुनै आयोजना मार्फत काम हुन सक्ने रिजालले सुझाव दिनु भयो ।
टोपलाल अर्याल
सम्बन्धित समाचारहरू
हत्या घटनाका आरोपित सासु गिरफ्तार
गौरीगंगा नगरपालिका–१ की २८ वर्षीया कबिता बुढाको हत्या गरेको आरोपमा प्रहरीले ५० वर्षीया सासु लक्ष्मी बुढालाई जेठ २३ गते गिरफ्तार गरेको छ । जेठ २२ गते गौरीगंगा नगरपालिका—१ स्थित केदारेश्वर…
न्याय माग्दै २० वर्ष बित्यो, आरोपितको समेत पहिचान भएन
सशस्त्र द्वन्द्वको क्रममा माओवादी कार्यकर्ताबाट मारिएका कृष्णप्रसाद अधिकारीको परिवारले २० वर्षदेखि अनसनसमेत विभिन्न अभियान र आन्दोलनमार्फत खोजेको न्याय अझै पाउन सकेको छैन । कृष्णका बुबा नन्दप्रसादको ३३४ दिन अनसन बसेर…
यौन दुर्व्यवहार घटनाका आरोपित गिरफ्तार
१२ र १४ वर्षीया दुई जना बालिकालाई यौन दुर्व्यवहार गरेको आरोपमा प्रहरीले दुई जना बालकसहित पाँच जनालाई जेठ २२ गते गिरफ्तार गरेको छ । गिरफ्तार हुनेहरूमा गढवा गाउँपालिका–६ का १८…
सङ्क्रमणकालीन न्यायसम्बन्धी विधेयकमा संशोधन दर्ता
प्रतिनिधिसभामा दर्ता भएको बेपत्ता पारिएका व्यक्तिको छानविन, सत्य निरुपण तथा मेलमिलाप आयोग (टिआरसी तेस्रो संशोधन) विधेयक, २०७९ मा २८ ओटा संशोधन प्रस्ताव दर्ता भएको छ । टीआरसी विधेयक कानुन, न्याय…
सर्वोच्च अदालतद्वारा रेशम चौधरीको आममाफीविरूद्धको मुद्दामा कारण देखाउ आदेश जारी
सर्वोच्च अदालतले टिकापुर घटनामा दोषी ठहर भएका रेशम चौधरीलाई आममाफी दिने राष्ट्रपति रामचन्द्र पौडेलको निर्णयविरूद्ध परेको रिटमा सरकारलाई कारण देखाउ आदेश जारी गरेको छ । टिकापुरमा भएको थरुहट आन्दोलनका क्रममा…