समाचारहरू

जुम्लाको हिमा गाउँपालिका–२ ओदी गाउँकी बसन्ती रोकाया २३ वर्षकी हुनु भयो । उहाँको काँखमा अहिले दुई छोरा र एक वर्षको छोरी छन् । कक्षा ८ मा पढ्दै गर्दा उहाँको विवाह भएको हो । १५ वर्षमा बिहे गरेकी बसन्ती एक वर्षपछि आमा बन्नु भयो । परम्परा र सामाजिक संस्कारका कारण बसन्तीजस्तै जुम्लाका धेरै किशोरी आमा बनेर अभिभावकत्वको जिम्मेवारीमा छन् ।
बालविवाह जुम्लाका ग्रामीण क्षेत्रमा डरलाग्दो छ । विवाह गरेको एक वर्षमै आमा बनेपछि वसन्तीको पढाइ बीचमै छुटेको छ । कलिलो उमेरमै आमा बनेका अधिकांशले पढाइ बीचैमा छोडेका छन् । सानै उमेरमा आमा बन्दा उनीहरूमा घरधन्दाको बोझ थपिएको छ ।

सिन्जा गाउँपालिका–६ की नन्दा बुढा १४ वर्षको उमेरमै एक सन्तानकी आमा बन्नुभयो । १३ वर्षको कलिलो उमेरमै बिहे गरेकी नन्दा अहिले विभिन्न स्वास्थ्य समस्या देखिन थालेको बताउनु हुन्छ । ‘सानै उमेरमा विवाह गर्दा सन्तानको पालनपोषणमा समस्या छ,’ उहाँले भन्नुभयो, ‘बालबालिकाको पठनपाठन पनि राम्रो बन्न सकेको छैन ।’
पछिल्लो समय जुम्लामा २० वर्ष नपुग्दै आमा बन्नेको संख्या अधिक छ । जनचेतनाको कमी, देखासिकी, गरिबीलगायत कारणले कलिलो उमेरमै विवाह गर्ने चलन धेरै रहेको सिंजा गाउँपालिका उपाध्यक्ष सितली रोकायाले बताउनु भयो ।

कम उमेरमै विवाह गर्दा विभिन्न सामाजिक समस्या देखिन थालेको उहाँले बताउनुभयो । महिला वा पुरुष दुवै २० वर्ष नपुगी गरिने विवाह कानुनी रूपले बालविवाह ठहरिने अधिवक्ता नन्द खत्रीले बताउनु भयो । प्रत्येक स्थानीय तहका गाउँदेखि टोल टोलमा बालविवाह हुने गरेको उहाँको भनाई छ । उहाँले भन्नुभयो अहिले १५ वटा बालविवाह गरेर सम्बन्धविच्छेद लागि उजुरी परेका छन् ।
एसईईपछि विवाह गर्ने किशोरीको संख्या अधिक छ । विकट गाउँमा २० वर्ष नपुगेरै बिहे गर्ने र बच्चा जन्माउने प्रचलन नौलो भने होइन । चन्दननाग नमुना माध्यमिक विद्यालय जुम्लाकी शिक्षिका समरीता बुढाले बाल विवाह रोक्न अभियान चलाए पनि सफल हुन नसकेको बताउनुभयो ।

जुम्लामा प्रत्येक गाउँपालिका अन्तर्गतको महिला तथा बालबालिका शाखाले पनि बालविवाह रोक्न विभिन्न जनचेतनामूलक कार्यक्रम गरिरहेका छन् । गैरसरकारी संस्थाले पनि बालविवाह न्युनीकरण सम्बन्धी काम गरिरहेका छन् ।

उमेर नपुग्दै बिहे गरेर बच्चा जन्माएको देख्दा दुःख लाग्ने गरेको सिंजा गाउँपालिका–६ जोडु गाउँकी महिला स्वास्थ्य स्वयंसेविका धनसरी बुढाले बताउनु भयो । लामो समयदेखि स्वास्थ्य क्षेत्रमा काम गर्दै आएका नाताले आफूले समाजमा बाल विवाह रोक्न र कम उमेरमा आमा नबन्न सबैलाई सल्लाह दिँदै आएको उहाँको भनाइ छ ।

मानदत्त रावल