नत गास नत बास, जिउनु न मर्नु !
आँखाभरी आँसु । चाउरी परेको अनुहार । घरबाट कुष्ठरोगी भन्दै गाउँ भन्दा टाढाको वनतिर पठाएको पीडा । घाँटीमा रातो, पहेंलो, र हरियो रङ्गको पोते । हातमा बाला । शरीरमा फाटेका लुगा । नत गास नत बास नै ! ती महिलाको यसैरी नै एक्लै बसेर दिनचर्य चलिरहेको छ । उनी यसैगरी यो एकान्त वनमा बसेको १२ वर्षभयो । उनको काखमा नत छोरा, नत छोरी, नत आफन्त नै छन् ।
पतिको मृत्यु पछि वेसाहारा भएकी ७० वर्षीया गोला शाही १२ वर्षदेखि ओढारमा बस्दै आएकी छन् । २०४८ सालदेखि कृष्ठरोगले च्यापेपछि उपचारको लागि सबै ठाउँमा धाएकी शाही सञ्चो नभएपछि अहिले नाम्खा गाउँपालिकाको लामा खोल्सीको जङ्गलमा रहेको ओढारमै बाँकी जीवन कटाउन बाध्य भइन् । पतिको मृत्युपछि बेसहारा भएकी सिमकोट गाउँपालिका-८ खोल्सी गाउँकी गोला शाही १२ वर्षदेखि ओढारमा बस्दै आएकी छन् । कुष्ठरोगको समस्याले दुवै हातका औँला गुमाएकी शाही काम गर्ने अवस्था नभएपछि अहिले बिहान र बेलुका समेतको छाक टार्न समस्या भइरहेको छ । ओढारमा बसेकी शाही लाई न खाने कुरा छ नत सुत्ने कपडा नै ! कलिलै उमेरमा कुष्ठरोग लागेपछि काम गर्न नसक्ने भएको हुँदा कहिले मागेर खाने त कहिले भोकभोकै सुत्ने गरेको उनले बताइन् । रातभरी चिसो, दिनभरी घाम अनि भोको पेट वृद्ध अवस्थाको पीडा कसैले पनि देख्दैन भन्दै हातले आँखा मिचिमिचि रुँदै आफ्ना दुख, पीडा र जीवनभरका वेदनालाई सुनाइन् । बझाङ जिल्लाको पिमीनौरा गाउँमा विवाह गरेकी गोला शाही, पतिको स्वर्गबासपछि माइतीको साहाराको आशा गरेर हुम्ला आएकी थिइन् । अहिलेसम्म माइती पक्षका आफन्तहरूले आफ्नो नजिक आउनसमेत डराउने गरेको र आफूलाई घृणित व्यवहार गरेको भन्दै दुवै आँखाभरी आँसु निकाल्दै आफ्नो वेदना पोखिन् ।
बिहान र बेलुकाको छाक टार्नसमेत गाह्रो भएकी शाहीलाई यतिखेर नाम्खा गाउँपालिकाको खङ्गाल गाउँ र लामा खोल्सीका केही व्यक्तिले शाहीको अवस्था देखेर खाने कुरा दिइरहेको उनले बताइन् । माइतीघरका सदस्यले 'कुष्ठरोग सर्छ' भन्दै घरमासमेत जान नदिएको शाहीले आरोप लगाइन् । वृद्धा शाही भन्छिन्-"पकाएको खाना खानसमेत समस्या भएको छ । मेरो हातका औँलाहरू छैनन् ।" परिवारका अन्य सदस्यलाई रोग सर्ने भन्दै माइतीले गाउँलेको साहरामा घरबाट निकालिदिए, भक्कानिँदै आँखाभरी आँसु पारी उनले दुखेसो पोखिन् । पहिला माइतीमा हुँदा आफूलाई यस्तो रोग नभए पनि पतिबाट कुष्ठरोग सरेको उनले सुनाइन् ।
पतिको मृत्युपछि बेसहारा भएर माइतीघरमा आए पनि माइतीको सहयोग भन्दा पनि पीडा सहनु परेको शाहीको दुखेसो छ । ०४८ सालदेखि कुष्ठरोगले च्यापेपछि उपचारका लागि सबै ठाउँमा गएकी शाही सञ्चो नभएपछि अहिले खङ्गाल गाउँको लामा खोल्सीको जङ्गलमा रहेको ओडारमै बस्दै आएकी छन् । शाही भन्छिन्-'यस्तो भयानक रोग लागेपछि मेरा औँला नै छैनन् ।'-हात देखाउँदै भनिन्-'त्यसैको डरले पनि मानिसहरू मेरो नजिक आउन डर मान्छन् ।' अहिले आफूलाई कसैले पनि वास्ता नगरेको र आफूलाई घृणा गरेकोमा सधैँभरी मन रोएको उनको दुखेसो छ ।' मलाई कसैले वास्ता गर्दैनन् ? गाउँ घरको छेउमा जाने बित्तिकै 'कोरी महारोगी' आई भन्दै जिस्क्याउँछन् र हप्काउँदै लखेट्छन ।'-उनले आँसु झार्दै भनिन्-'केही खानेकुरा दिँदा पनि टाढाबाटै फाल्ने गर्दा साह्रै दुःख लाग्छ ।' माइतीको घर बनाउँदा आफूले निकै काम गरे पनि अहिले आफू बेसहारा हुँदा वास्ता नगरेकोमा उनको दुखेसो छ । ओडारमा बसेकी शाहीलाई न खानेकुरा छ न सुत्ने कपडा छ । गाउँगाउँमा गएर माग्न नसकेपछि भोकै बस्नु पर्ने उनले सुनाइन् ।
आफू सानै हुँदा फुपूलाई बिरामी लागेको र उपचारका लागि बुवाले शहरतिर लगे पनि सञ्चो नभएपछि अरूलाई सर्ने डरले ओडारमा बसाएको शाहीका भदो भाइ ज्ञानेन्द्र शाहीले बताए । समुदायका अन्य मानिसले पनि आफ्नो घरपरिवारलाई नराम्रो दृष्टिले हेर्ने र एक्ल्याउन थालेपछि बाध्य भएर फुपूलाई ओडारमा राखेको उनको भनाइ छ । ओडारमा राखे पनि खान अपुग भएको खण्डमा आफूले पटकपटक ओडारमै पुर्याउने गरेको शाहीकी भाउजु जुलाफी शाहीले बताइन् ।
सरकारले कुष्ठरोगीको निःशुल्क उपचार गर्दै आएको छ । तर, यी वृद्धाले १२ वर्षदेखि घरबाट विस्थापित हुनु परेको छ भने उपचारको अभावमा पीडा सहनु परेको छ । शाहीलाई घरमा राख्दा अरूलाई पनि कृष्ठरोग सर्छ भन्दै छिमेकीले समेत गाउँ भन्दा टाढा राख्न परिवारलाई दबाव समेत दिएको बताइएको छ । सरकारले कुष्ठरोग उन्मुलनको घोषणा गरेता पनि गोला शाही लाई भने जिल्लाका सम्बन्धित निकायले बेवास्ता गरिरहेको छ । वर्षेनी कुष्ठरोग उपचारसम्बन्धी लाखौँ रुपियाँ सरकारले बजेट खर्च गरेपनि वालुवामा पानी हाले झैँ भएको छ ।
नन्द सिंह
सम्बन्धित समाचारहरू
प्रहरीको भवन निर्माण अलपत्र हुँदा सेवा प्रवाहमा समस्या !
पाँच वर्षदेखि निर्माणाधीन जिल्ला प्रहरी कार्यालयको भवन अलपत्र हुँदा सेवा प्रवाहमा समस्या भएको छ । समयमै भवन निर्माण हुन नसक्दा नियमित कामकाजमा असहज भइरहेको छ । भवन नहुँदा कहिले जीर्ण…
सामुदयिक स्वास्थ्य चौकी खोल्सीमा भौतिक सामग्री अभावः सेवाग्राहीलाई समस्या
सिमकोट गाउँपालिका–८ स्थित सामुदायिक स्वास्थ्य इकाइ खोल्सीमा भौतिक सामग्रीको अभाव भएको छ । उक्त सामुदायिक स्वास्थ्य इकाइमा बिरामीहरूलाई सेवा दिने विभिन्न भौतिक संरचनाको अभाव भएपछि सेवाग्राहीले सास्ती खेप्नु परेको हो…
बलात्कार घटनाका आरोपित गिरफ्तार
१३ वर्षीया बालिकालाई बलात्कार गरेको आरोपमा प्रहरीले भिमदत्त नगरपालिका–३ तिलकपुरका २२ वर्षीय रवि चदारालाई ०८१ फागुन ४ गते गिरफ्तार गरेको छ । पीडित बालिकालाई बिभिन्न प्रलोभन देखाई आरोपितले ०८१ असोज…
स्वास्थ्कर्मी कुटपिट घटनाका आरोपित गिरफ्तार
सेती प्रादेशिक अस्पताल, धनगढीमा कार्यरत डाक्टर वेदप्रकाश पन्तलाई कुटपिट गरेको आरोपमा प्रहरीले धनगढी उपमहानगरपालिका–१३ का २४ वर्षीय कृष्ण रानालाई ०८१ फागुन ५ गते गिरफ्तार गरेको छ । डाक्टर पन्तले आइसीयुमा…
नारायणी अस्पतालमा चिकित्सकको अभाव हुँदा सेवाग्राहीहरू मर्कामा
वीरगञ्जस्थित नारायणी अस्पतालमा ०७९ साउन महिनादेखि विशेषज्ञ चिकित्सकको अभाव हुँदा सेवाग्राहीहरू मर्कामा परेका छन् । नारायणी अस्पतालमा विशेषज्ञ चिकित्सकको दरबन्दी पाएका चिकित्सकहरू काजमा अन्य अस्पतालमा कार्यरत भएको कारण अस्पतालमा सेवा…