जन्मदर्ता नहुदाँ छुट्यो पढाई !
१३ वर्षीया जुना र ११ वर्षीया लक्ष्मी तामाङका हत्केलाभरी ठेलैठेला छन् । पढाई छुटेपछि यी दिदीबहिनीका कलिला हातले गिटी कुट्नु दिनचर्या बनेको छ । आफ्नो उमेरकाहरू स्कुल गइरहँदा उनीहरू घन लिएर ढुङ्गासँग पैठेजोरी खेलिरहेका हुन्छन् । मकालु गाउँपालिका–५ नुममा उनीहरू ढुङ्गालाई टुक्रा टुक्रा बनाएर भविष्य खोजिरहेका छन् ।
कलम, कापी र किताब च्यापेर स्कुल जाने बेला ठूला ढुङ्गालाई घनको सहायताले फुटाउँदै गरेको देख्दा जो कोहीको पनि मन चसक्क हुन्छ । सोलुखुम्बु सोताङ घर भएका उनीहरूको जन्मदर्ता बनेको छैन । यही कारण उनीहरूले पढ्न नपाएको खाँदबारी नगरपालिकाका नायब सुब्बा सुरेश कार्कीले बताए ।
‘जन्मदर्ता नभएपछि उनीहरू पढाइबाट वञ्चित बनेका रहेछन् ।’–नुम पुगेका कार्कीले भने–‘उनीहरूको अवस्था निकै दर्दनाक रहेछ ।’ उनीहरू पढ्ने वातावरण बनाउन आफैँ लागिपरेको कार्कीको भनाई छ । पढ्ने रहर अधुरै रहेपछि दिदीबहिनीले किमाथाङ्का–विराटनगर सडक आसपास गिट्टी कुट्ने गरेको उनले सुनाए ।
उनीहरूकी आमा पूर्णीमायाको मृत्यु ०७२ सालमा भएपछि मानसिक सन्तुलन गुमाएका बुवा सन्चे तामाङको अत्तोपत्तो छैन । ‘स्कुल जान नपाएपछि पढ्ने रहर मारेर दाजुसँगै गिट्टी कुटेर बसिरहेका छौँ ।’–जुनाले भनिन्–‘बिहान–बेलुकासँगै खेल्ने साथी विद्यालय जान्छन् । हामी भने गिट्टी कुट्न र ज्यालामा काम गर्न जान्छौँ ।’
उनीहरूका दाजु प्रशान्त भन्छन्–‘श्रम गरेर बहिनीहरूलाई पढाउने धोको छ । तर, स्कुलले जन्मदर्ता माग्यो ।’–उनले भने–‘त्यो नभएपछि बहिनीहरूलाई पढाउन सकेको छैन ।’ नुमको सिंहेश्वरी माविले जन्मदर्ता नभएका कारण भर्ना लिन नमानेको उनले सुनाए । बावुआमा नभएकाले सोताङ गाउँपालिकाले जन्मदर्ता नगरिदिएको उनको भनाई छ । जन्मदर्ता गरेर पढाउने वातावरण बनाइदिन उनले आग्रह गरे । जन्मदर्ताकै अभावमा प्रशान्तका १८ वर्षीय भाइ लाक्पाले नागरिकता बनाउन पाएका छैनन् ।
पूर्णीमायाले पहिलो पतिको मृत्युपछि दोस्रो विवाह गरेकी थिइन् । प्रशान्त र लाक्पा पहिलो पतितर्फका हुन् भने जुना र लक्ष्मी दोस्रो पतितिरका । प्रशान्तले भाइबहिनीलाई साथमा राखेका छन् । सोलुमा भएको घरजग्गाले खान नपुग्ने र सहारा दिने कोही नभएपछि काम खोज्दै तीन वर्षअघि मकालु गाउँपालिका आइपुगेको उनले सुनाए । उनका अनुसार सोताङकै स्कुलमा पछि जन्मदर्ता पेश गर्ने सर्तमा जुनाले ४ र लक्ष्मीले २ कक्षासम्म पढे । आमाको मृत्यु र बावु ‘बेपत्ता’ भएपछि स्कुलले जन्मदर्ता खोज्यो । त्यसपछि पढाई रोकिएको उनको भनाइ छ ।
उनीहरूले एक सातामा एक ट्याक्टर गिट्टी तयार पार्छन् । सो गिटी ६ देखि ७ हजार रुपियाँसम्ममा विक्री हुने गरेको प्रशान्तले सुनाए । दिनभरको कमाइले कोठाको भाडा तिर्न र खान धौधौ परिरहेको उनको भनाई छ ।
बाबुराम बास्तोला
सम्बन्धित समाचारहरू
मानव बेचबिखन तथा ओसारपसार घटनाका आरोपितहरू गिरफ्तार
२३ वर्षीया महिलालाई भारतमा लगेर बेचबिखन गरेको आरोपमा तुलसीपुर उमनपा–१६ का ३० वर्षीय राजेश नेपाली, पत्नी ३५ वर्षीया राधा पाण्डेय र भारत उत्तर प्रदेश बलरामपुर जिल्ला इमिलियाका ४९ वर्षीय रामनिवास…
मानव अधिकार आयोगका केन्द्रीय अध्यक्ष र मानव अधिकारकर्मीहरूबीच अन्तरक्रिया
राष्ट्रिय मानव अधिकार आयोग मधेस प्रदेश कार्यालय जनकपुरधाममा २०८१ माघ २९ गते मानव अधिकार उल्लङ्घनका घटनाहरूको बारेमा प्रदेश तहमा मानव अधिकारको क्षेत्रमा काम गर्ने अधिकारकर्मीहरूसँग अन्तरक्रिया कार्यक्रम सम्पन्न भएको छ…
कुटपिट घटनाका आरोपितहरूविरुद्ध उजुरी
विदेह नगरपालिकाका प्रमुख प्रशासकीय अधिकृत ३५ वर्षीय दिपेन्द्र कुमार शाहलाई ०८१ माघ २७ गते सोही पालिकाका नगर प्रमुख ४० वर्षीय बेचन दास र निजका २५ वर्षीय छोरा राम भजन दासले…
अपहरण, शरीर बन्धक र बलात्कार घटनाका आरोपित गिरफ्तार
१६ वर्षीया बालिकालाई अपहरण गरी शरीर बन्धक बनाई बलात्कार गरेको आरोपमा पकाहामैनपुर गाउँपालिका-१ ढोरे टोल का २० वर्षीय सल्मान देवानलाई माघ २९ गते प्रहरीले गिरफ्तार गरेको छ । पीडित बालिकालाई…
बलात्कार प्रयास घटनाका आरोपितहरूविरुद्ध उजुरी
१९ वर्षीया युवतीलाई बलात्कार प्रयास गरेको आरोपमा गौशाला नगरपालिका-६ निगौलका २० वर्षीय इब्राम नदाफ, २१ वर्षीय गुफ्रान शेख र २० वर्षीय मुन्ना शेखविरुद्ध ०८१ माघ २९ गते पीडित पक्षले जिल्ला…