समाचारहरू

घोराही उपमहानगरपालिका–१७, ओखराका ६० वर्षीय फणाधर बुढालाई धुम्रपान र मद्यपानको लत छैन । पहिले पनि थिएन, अहिले पनि छैन । तर, तीन सातायता फणाधर क्षयरोगले थलिनुभएको छ । फणाधरमात्रै होइन घोराही सिमेन्ट कारखाना नजिक रहेका लक्ष्मीपुर, गोग्ली, रामपुर, ओखरा, भैसाही, चौघेराजस्ता बस्तीहरूमा क्षयरोग र दमका बिरामी ह्वात्तै बढेका छन् । पछिल्लो पाँच वर्षको स्वास्थ्य संस्थाहरूको तथ्याङ्कले घोराही सिमेन्ट नजिकका बस्तीहरूमा क्षयरोग र दमका बिरामी दोब्बरले वृद्धि भएको पाइएको छ । घोराही उपमहानगरपालिका वडा नं. २, ३, ४ र १७ का नागरिकमा क्षयरोग र दमको सङ्क्रमण ह्वात्तै बढेको हो ।

घोराही सिमेन्ट कारखानाको पाँच सय मिटर पश्चिममा रहेको लक्ष्मीपुर स्वास्थ्य चौकीबाट औषधि सेवन गर्नेहरूको तथ्याङ्क हेर्दा विगत पाँच वर्षमा ६९ जना महिला, ८९ जना पुरुष गरी कुल १ सय ५८ जनामा क्षयरोगको सङ्क्रमण पुष्टि भएको छ । आर्थिक वर्ष ०७६/७७ मा १३ जना महिला र ११ जना पुरुष गरी २४ जनामा क्षयरोग सङ्क्रमण देखिएकोमा आर्थिक वर्ष ०८०/८१ मा दोब्बर बढेर २१ जना महिला र २५ जना पुरुष गरी ४६ जनामा सङ्क्रमण पुष्टि भएको लक्ष्मीपुर स्वास्थ्य चौकीका फोकल पर्सन रमेश बुढाथोकीले जानकारी दिनुभयो ।

स्वास्थ्य चौकीका अनुसार आर्थिक वर्ष ०७७/७८ मा २३ जनामा क्षयरोग सङ्क्रमण भयो । जसमा १० जना महिला र १३ जना पुरुष थिए । त्यस्तै आर्थिक वर्ष ०७८/७९ मा बढेर ३४ जना क्षयरोगका बिरामी भेटिए । जसमा १३ जना महिला र २१ जना पुरुष छन् । आर्थिक वर्ष ०७९/८० मा नौ जना महिला र १८ जना पुरुषमा क्षयरोगको सङ्क्रमण पुष्टि भएको थियो । स्वास्थ्य चौकीका अनुसार झन् पछि क्षयरोगीका बिरामी बढ्दै गएको छ । स्वास्थ्य चौकीले क्षयरोगमात्र नभई स्वासप्रस्वासजन्य समस्या लिएर आउने बिरामी अझ धेरै रहेको जनाएको छ ।

दमका रोगी झन् धेरै

लक्ष्मीपुर स्वास्थ्य चौकीमार्फत औषधि सेवन गर्ने दमका रोगीहरू विगतका चार वर्षमा १ सय ७८ जना छन् । जसमा सबैभन्दा धेरै महिला ९८ जना छन् भने ८० जना पुरुष दमका रोगी छन् । स्वास्थ्य चौकीका अनुसार आर्थिक वर्ष ०८०/८१ मा सबैभन्दा धेरै दमका रोगी भेटिएका छन् । ३६ जना महिला र ३० जना पुरुषमा दम रोग देखिएको छ । जुन आर्थिक वर्ष ०७७/७८ को झण्डै दोब्बर सङ्ख्या हो । आर्थिक वर्ष ०७७/७८ मा १८ जना पुरुष र २३ जना महिला गरी ४१ जनामा दम रोग थियो । यस्तै आर्थिक वर्ष ०७८/७९ मा २६ जना महिला र १५ जना पुरुषमा दम रोग देखियो भने आर्थिक वर्ष ०७९/८० मा १३ जना महिला र १७ जना पुरुष गरी ३० जनामा दम रोग देखिएको स्वास्थ्य चौकीका फोकल पर्सन बुढाथोकीले जानकारी दिनुभयो ।

रामपुरमा पनि बढ्दै रोगी

घोराही सिमेन्ट कारखानाको तीन किलोमिटर पूर्वमा पर्ने घोराही उपमहानगरपालिका–२, रामपुरलगायतका क्षेत्रमा पनि क्षयरोग र दमका रोगी बढ्न थालेको रामपुर स्वास्थ्य चौकीले जनाएको छ । रामपुर स्वास्थ्य चौकीले दिएको जानकारी अनुसार विगतका तीन वर्षमा १ सय ३४ जना दमका बिरामी देखिएका छन् । आर्थिक वर्ष ०८०/८१ मा ५४ जनामा दमको समस्या देखिएको छ भने आर्थिक वर्ष ०७८/७९ मा ४३ जना, आर्थिक वर्ष ०७९/८० मा ३७ जना दमका रोगी भेटिएको स्वास्थ्य चौकी इन्चार्ज भुवनेश्वर रिजालले जानकारी दिनुभयो । रामपुर स्वास्थ्य चौकीमा डट्स विधिबाट क्षयरोगको औषधि सेवन गर्ने बिरामी पनि कम छैनन् । विगतका तीन वर्षमा ३१ जना महिला र ५८ जना पुरुष गरी ८९ जनामा क्षयरोग सङ्क्रमण पुष्टि भएको छ । आर्थिक वर्ष ०७८/७९ मा १४ जना महिला र २३ जना पुरुष गरी ३७ जना, आर्थिक वर्ष ०७९/८० मा आठ जना महिला र १८ जना पुरुष गरी २६ जना र ०८०/८१ मा नौ जना महिला र १७ जना पुरुष गरी २६ जनामा क्षयरोग सङ्क्रमण पुष्टि भएको स्वास्थ्य चौकी इन्चार्ज रिजालले जानकारी दिनुभयो ।

छाला र स्वासप्रस्वासका बिरामीको गणना छैन

२०६६ सालमा घोराही उपमहानगरपालिका वडा नं. ३ र ४ मा स्थापना गरिएको घोराही सिमेन्ट कारखानाको धुलो धुवाँकै कारण यस क्षेत्रका नागरिकमा छालाजन्य र स्वास्थ्य प्रस्वासजन्य समस्या दिनहुँ बढेको छ । धुलो धुवाँकै कारण दम र क्षयरोग हुनेहरूले स्थानीय अस्पतालबाट औषधि सेवन गरिरहेका छन् भने छालाजन्य र स्वासप्रस्वासजन्य समस्या लिएर अस्पताल आउनेहरूको गणना नै नभएको स्वास्थ्य चौकीले जनाएको छ । छाला चिलाउने, विविरा आउने, घाउ हुने, खोकी लाग्ने, स्याँ स्याँ बढ्ने, प्रसेर बढ्ने जस्ता समस्या स्थानीयमा ह्वात्तै बढेको लक्ष्मीपुर स्वास्थ्य चौकीका फोकल पर्सन रमेश बुढाथोकीले बताउनु भयो । दिनहुँजसो समस्या लिएर आउनेहरू छन् तर आफूहरूले त्यसको गणना नगरेको उहाँले उल्लेख गर्नुभयो । बुढाथोकीले भन्नुभयो, 'सिमेन्ट उद्योग नजिकका क्षेत्रमा दम र क्षयरोगका बिरामी सोँचेभन्दा बढी भेटिन थालेका छन् ।' उहाँले आफै शङ्का लागेर जचाउन आएका सङ्क्रमितहरूको तथ्याङ्क स्वास्थ्य चौकीमा रहेको तर खोज्न जाने हो भने झन् धेरै क्षयरोगी र दमका रोगी भेटिने बताउनु भयो ।

‘गाउँकै बिचमा उद्योग छ, धुलो धुवाँ छरपष्ट छ । यसले क्षयरोग र दम बढ्न थालिसकेको छ । प्रेसरका रोगी पनि बढिरहेका छन् । यही अवस्था रहिरहे आउने पुस्ताले दम, क्षयरोग, छालाको क्यान्सरले सबै मर्ने अवस्था सिर्जना गर्नेछ’, रामपुर स्वास्थ्य चौकीका इन्चार्ज भुवनेश्वर रिजालले भन्नुभयो । स्थानीय समेत रहनु भएका रिजालले उद्योग आउँदा रोजगार पाउने आशा सर्वसाधारणमा थियो तर अहिले रोगी बनाइरहेको भन्दै यसबारे पुनर्विचार गर्नुपर्ने बेला आएको बताउनु भयो ।

जयनारायण पुन