समाचारहरू

देशका विभिन्न कारागारमा क्षमताभन्दा बढी कैदीबन्दी राखिएका कारण व्यवस्थापनमा समस्या भएको खबर इन्सेक जिल्ला प्रतिनिधिहरूले पठाएका छन् ।

इन्सेक डोटी जिल्ला प्रतिनिधि दीर्घ खत्रीका अनुसार राणाकालमा स्थापना गरिएको डोटी जिल्ला कारागार जीर्ण बन्दै आएपछि कैदीबन्दीहरूलाई समस्या भएको छ । निकै पुरानो भएकाले जेलमा व्यवस्थापनको पक्ष अत्यन्तै जटिल भएको जेलर यज्ञराज पाठकले बताए ।

पाठकका अनुसार १२ आना जग्गामा निर्माण भएको २५ जना क्षमताको कारागार भवनमा ३६ जना कैदीबन्दीहरू आफू र सुरक्षाकर्मीहरू समेत यसैमा अटाउनु पर्दा ज्यादै नै समस्या भएको छ । यसरी क्षमता भन्दा बढी कैदीबन्दीहरू बस्नु पर्दा ठूलै सकस व्यहोर्नु परेको चौकीदार दिपेन्द्र जेठाराले बताए । 'पानी परेका बखत पानी चुहिएकाले र पाल ओढेर सुत्नु पर्दछ ।'-उनले भने ।

हाल डोटी कारागारमा ३२ जना कैदीबन्दी, तीन जना थुनुवा र एक जना नाबालक गरी जम्मा ३६ जना रहेका छन् ।

इन्सेक कञ्चनपुर जिल्ला प्रतिनिधि कोमल निरञ्जन भाटका अनुसार कञ्चनपुर कारागारमा क्षमताभन्दा तेव्बर कैदीबन्दी भएका कारण कैदीबन्दीहरू ग्यालरी र बाहिर त्रिपालमा सुत्न बाध्य भएका छन् ।

७५ जना पुरुष र २० जना महिला गरी ९५ जनाको क्षमता भएको जिल्ला कारागारमा १ सय ८४ जना कैदी र ७० जना थुनुवा गरी जम्मा २ सय ५४ जना कैदीबन्दी रहेका छन् । जसमा १३ जना महिला र दुई जना आश्रति बालक पनि रहेका छन ।

जाडो मौसममा कैदीबन्दीहरू ग्यालरी र त्रिपालमा सुतेका कारण रुघाखोकी, निमोनिया जस्ता रोगबाट पीडित भइरहेका छन् । क्षमता भन्दा बढी कैदीबन्दी भएका कारण कारागारमा खानेपानी, औषधि, शौचालयलगायतको समस्या भएको कारागारका जेलर श्यामराज भट्टले बताए ।

२०२३ सालमा बनेको यो कारागारमा दुई ओटा भवन रहेका छन् जस मध्ये एउटा भवन पुरानो र जीर्ण अवस्थामा रहेको छ ।

इन्सेक रुपन्देही जिल्ला प्रतिनिधि रिमा विसीका अनुसार जिल्ला कारागार रुपन्देहीमा क्षमता भन्दा बढी कैदीबन्दी हुँदा समस्या भएको छ । सन् १९९० सालमा स्थापना गरिएको कारागारको अवस्था जीर्ण भए पनि सरकारले यो विषयमा कुनै चासो नदिएको कैदी बन्दीले गुनासो गरेका छन् ।

कारागारको अवस्था र कैदी बन्दीहरूको अवस्थाको विषयमा इन्सेक रुपन्देही र राष्ट्रिय मानव अधिकार आयोग उपक्षेत्रीय कार्यालय बुटवलको संयुक्त टोलीले पुस २१ गते गरेको अनुगमनका क्रममा सङ्ख्या धेरै हुँदा असहज भएको गुनासो गरे ।

'ख' वर्गको कारागारको क्षमता १ सय भएपनि हाल कैदी २ सय २ जना र थुनुवा २ सय ६ जना गरी जम्मा ४ सय ८ जना कैदीबन्दी रहेका छन् ।

अनुगमनका क्रममा क्षमता भन्दा बढी कैदी थुनुवा राखेकोले विभिन्न खालका कष्ट व्यहोर्नु परेको र सँगै बस्नुपर्दा विभिन्न खालका पसिना जन्य रोग र छालासम्बन्धी रोगहरूको सङ्क्रमण बढ्दै गएको कारणले समस्या उत्पन्न भएको कारागारमा जेलर टेकप्रसाद देवकोटाले बताए ।

कारागारको क्षमताभन्दा बढी कैदी बन्दीहरू हुँदा कोठामा सुत्न बस्नसमेत कठीन भएको र पालो कुरेर सुत्नु पर्ने बाध्यता भएको कैदीबन्दी जीवन बिताइरहेका ऋषिराम घिमिरेले बताए । उनले कारागार जीर्ण रहेको हुँदा वर्षायाममा पनि पानी चुहिएर बस्नै नसकिने स्थितिमा रहेको बताए ।

अनुगमनका क्रममा सरकारले ७० प्रकारका औषधि निशुल्क दिने व्यवस्था गरेको भने पनि कैदी र थुनुवा सात प्रकारका औषधिको पहुँचमा पनि नभएको बताए । उपचारका लागि सरकारी अस्पतालमा लगेपनि आफुहरूलाई त्यति वास्ता नगर्ने र भरसक महङ्गो अस्पतालमा 'रिफर' गर्ने गरेको बताए ।

राष्ट्रिय मानव अधिकार आयोग उपक्षेत्रीय कार्यालय बुटवलका मानव अधिकार अधिकृत चन्द्रकान्त चापागाईंले सम्बन्धित निकायमा कैदीबन्दीका समस्यालाई पुर्‍याउने र मानव अधिकारको पूर्ण प्रत्याभूति गराउनका लागि आयोगको लक्ष्य अनुरुप सम्बन्धित निकायको ध्यानाकर्षण गराउने बताए ।

यसैगरी इन्सेक रुपन्देहीले राष्ट्रिय मानव अधिकार आयोग उपक्षेत्रीय कार्यालय बुटवलको सहकार्यमा रुपन्देही जिल्ला कारागारमा रहेका कैदीबन्दीलाई मानव अधिकारसँग सम्बन्धित विभिन्न किसिमका पुस्तकहरू प्रदान गरिएको छ ।

जेलर टेकप्रसाद देवकोटाले कैदीबन्दीहरूलाई जीवन उपयोगी, कानुनी सचेतना र सकारात्मक सोचसम्बन्धी तालिमहरूको वातावरण बनाई प्रदान गरिदिन इन्सेकलाई आग्रह गरेका थिए ।

अनलाइन डेस्क