समाचारहरू

टेम्केमैयुङ गाउँपालिका–५ मझौले र चोलन्तीका स्थानीय आधारभूत स्वास्थ्य सेवा लिनका लागि घण्टौँ हिड्नु पर्ने बाध्यात्मक अवस्था छन् ।

नेपालको संविधानले धारा ३५ मा स्वास्थ्यसम्बन्धी हकलाई मौलिक हकका रूपमा व्याख्या र व्यवस्था गरेको छ । मौलिक हकमा प्रत्येक नागरिकलाई राज्यबाट आधारभूत स्वास्थ्य सेवा निशुल्क प्राप्त गर्ने हक हुनेछ र कसैलाई पनि आकस्मिक स्वास्थ्य सेवाबाट वञ्चित गरिने छैन भनि उल्लेख गरिएको छ ।

तर, भोजपुरका स्थानीयलाई आधारभूत स्वास्थ्य सेवा लिनका लागि चारदेखि पाँच घण्टाको पैदल हिड्न बाध्य छन् ।

स्वास्थ्य चौकी टाढाहुँदा सिटामोल तथा जीवनजल पाउन नै टेम्केमैयुङ गाउँपालिका–५मझौले र चोलन्तीका स्थानीयलाई समस्या हुने गरेको छ ।

मझौले र चोलन्तीका स्थानीयले आधारभूत स्वास्थ्य सेवा कष्ट पाइरहनु परेको छ । दुर्गम क्षेत्र भएका कारण मझौले र चोलन्तीका स्थानीय मौसमी रूघाँखोकीको उपचारका लागि घण्टौं पैदल यात्रा गरीरहेका छन् ।

दुईदेखि तीन घण्टा समय लगाएर वडा कार्यालयमा स्वास्थ्य सेवा लिन जानु पर्ने अवस्था रहेको टेम्केमैयुङ गाउँपालिका–५ का सन्तोष विष्टले बताउनु भयोे । चार घण्टासम्मको पैदल यात्रापछि टेम्केमैयुङ–४ नागी र टेम्केमैयुङ– ९ लेखर्कको पाँचधारेमा पुगेर आधारभूत स्वास्थ्य सेवा लिन बाध्यात्मक अवस्था रहेको विष्टको भनाइ छ ।

विष्टले भन्नुभयो,‘‘हामीलाई र हाम्रो क्षेत्रबाट आधारभूत स्वास्थ्य सेवा लिन समस्या छ । यहाँबाट स्वास्थ्य चौकी पुग्न धेरै टाढा छ । मौसमी रूघाखोकीले स्वास्थ्यमा समस्या हुँदा औषधि खरिदको लागि पनि खावा, नागी तथा पाँचधारे नै पुग्नुपर्छ । जहाँ पुग्न चारदेखि पाँच घण्टासम्म पैदल यात्रा गर्नुपर्छ ।’’

टेम्केमैयुङ–५ का स्थानीयले आफ्नो क्षेत्रमा सहज आधारभूत स्वास्थ्य सेवाको लागि माग गरिरहेका छन् । सामान्य खालका औषधि लिनसमेत घण्टौं पैदल हिड्नु पर्दा अकालमा ज्यान जाने अवस्था रहेको स्थानीयले हर्कराज लुइटेलले बताउनु भयो । वर्खामा यातायात सेवा पूर्ण रूपमा बन्दा हुँदा झनै समस्या हुने गरेको लुइटेलको भनाइ छ ।

लुइटेलले भन्नुभयो,‘‘हामीलाई स्वास्थ्य सेवा लिन असाध्यै समस्या छ, हुन त यो समस्या आजको समस्या होइन । वर्षौँबाट यही समयमा स्वास्थ्य सुविधाबाट वञ्चित हुँदै आएका छौँ । यस क्षेत्रका मानिसलाई पायक पर्ने स्थानमा स्वास्थ्य संस्था छैन । हामीले विभिन्न निकायमा यो क्षेत्रलाई लक्षित गरेर स्वास्थ्य चौकीको माग गरिरहेका छौँ । तर कुनै पनि निकायबाट पहल भएको छैन । हाम्रो क्षेत्रमा एउटा स्वास्थ्य चौकी अति नै आवश्यक छ ।’’

साविक खावा गाउँ विकास समितिका वडा– ९, ८ र ७ का स्थानीयलाई लक्षित गरेर स्वास्थ्य चौकीको स्थापना गरी दिए सहज हुने मझौलेका शिवकुमार विष्टले बताउनु भयो । ठूलो भूगोल रहेको कारण वडा कार्यालय रहेको स्थान वडा– ५ खावामा सेवा लिन जान सास्ती भएको उहाँको भनाइ छ ।

वर्षातको सिजन रहेकोले विभिन्न खाले हैजाहरूबाट बिरामी हुँदा घरायसी उपचार र धाँमी झाक्रीको भरमा बस्नु पर्ने अवस्था रहेको विष्टको भनाइ छ ।

विष्टले भन्नु भयो,‘‘हाम्रो यो भूगोल निकै ठूलो छ । वडा कार्यालयमा रहेको स्वास्थ्य चौकी पुग्न नै हामीलाई चारदेखि पाँच घण्टा हिड्नु पर्ने अवस्था छ । बिरामीलाई स्टेचरमा बोकेर लैजाँदा त त्यो भन्दा बढी समय लाग्छ । यो क्षेत्रलाई लक्षित गरेर स्वास्थ्य चौकी स्थापना भए हामीलाई राहत पुग्ने थियो । हाम्रो क्षेत्रमा सामान्य स्वास्थ्य सेवा नपाएर नै ज्यान गुमाउनु पर्ने अवस्था छ । यसमा सरकोकारवाला पक्षको ध्यान गए हुने।’’

स्थानीयलाई सहज रूपमा स्वास्थ्य सेवा उपलब्ध गराउनको लागि काम गरीरहेको टेम्केमैयुङ गाउँपालिकाले जनाएको छ ।

कतिपय ठाउँमा आधारभूत स्वास्थ्य सेवा लिन नै समस्या रहेकोले त्यस्ता क्षेत्रमा स्वास्थ्य चौकी स्थापनाको लागि केन्द्र सरकारसँग पहल गरीरहेको गाउँपालिका अध्यक्ष सरोज बस्नेतले बताउनु भयो ।

अध्यक्ष बस्नेतले भन्नुभयो,‘‘हाम्रो गाउँपालिकामा मात्र नभएर जिल्लाका धेरै दुर्गम भेगमा यस खाले समस्या छ । झन वर्षात शुरू भएपछि  त कतिपय ठाउँका स्थानीयलाई स्वास्थ्य चौकी पुग्नै कठिन छ । त्यस्ता ठाँउलाई लक्षित गरेर सहज सेवाका लागि हामीले पहल गरेका छौँ । कतिपय कुरा स्थानीय सरकारको पहुँच भन्दा बाहिरको विषय भएकोले त्यस्ता विषयमा केन्द्र सरकारसँग समन्वय गर्नु पर्ने अवस्था रहेको अध्यक्ष बस्नेतको भनाइ छ ।

गाउँपालिकाका विकट तथा दुर्गम क्षेत्रका नागरिकलाई लक्षित गरेर अस्थायी स्वास्थ्य केन्द्र सञ्चालन गर्ने अध्यक्ष बस्नेतको भनाइ छ । जसका लागि वडा–१ तिम्माको खम्वुखा र वडा–२ रूमलामा स्वास्थ्य केन्द्र स्थापना गर्नको लागि काम भइरहेको अध्यक्ष बस्नेतले बताउनु भयो ।

अध्यक्ष बस्नेतले भन्नुभयो,‘‘हामीले दुर्गम भेगमा स्वास्थ्य सेवा विस्तार गर्न दुई स्थानमा अस्थायी स्वास्थ्य केन्द्र स्थापना गर्ने तयारी गरीरहेका छौँ । वडा–५ खावाको चोलन्ती र मझौलेलाई लक्षित गरेर अस्थायी स्वास्थ्य केन्द्र स्थापना गर्ने योजना छ । अस्थायी रूपमा भएपनि त्यसपछि अन्य ठाउँमा पनि काम गर्छौ ।

सरकारले गत ०७७ मङ्सिर १५ गते देशभरसँगै भोजपुरका नौ ओटा स्थानीयतह मध्ये सात स्थानीय तहमा आधारभूत स्वास्थ्य अस्पतालको शिलान्यास गरेको छ । तीन ओटा अस्पताल निर्माणको काम पनि भइ रहेको छ ।

कतिपय स्थानीय तहमा भने अस्पताल निर्माणको काममा ढिलाइ भएको कारण स्थानीयले आधारभूत स्वास्थ्य अधिकारबाट वञ्चित हुनु परेको अवस्था छ ।

सरकारले पौवादुङमा, अरूण, साल्पासिलिछो, टेम्केमैयुङ, रामप्रसादराई, आमचोक र हतुवागढी गाउँपालिकामा  पाँच देखि १५ बेडको अस्पताल शिलान्यास गरेको छ ।

पौवादुङमा गाउँपालिकामा ४ करोड ८१ लाख १४ हजार रुपियाँमा लागतमा पाँच वेड क्षमताको अस्पताल निर्माणको काम ४५ प्रतिशत भन्दा बढी सम्पन्न भएको गाउँपालिका अध्यक्ष किरण राईले बताउनु भयो ।

साल्पासिलिछो गाउँपालिकामा ६ करोड ६५ लाख लागत रुपियाँमा पाँच बेड, आमचोक गाउँपालिकामा १२ करोड  ५० लाख रुपियाँमा दश बेड, हतुवागढी गाउँपालिकामा १६ करोड रुपियाँ लागतमा १५ बेड क्षमताको अस्पताल निर्माण हुने क्रम छ ।

टेम्केमैयुङ गाउँपालिकाको कोटमा १८ करोड ६५ लाख रुपियाँमा १४ वेड क्षमताको अस्पताल निर्माण योजना रहेको गाउँपालिकाले जनाएको छ ।

जिल्लामा ६६ ओटा स्वास्थ्य चौकी, ११ ओटा आधारभूत स्वास्थ्य सेवा केन्द्र , तीन ओटा प्राथमिक स्वास्थ्य केन्द्र, तीन ओटा सहरी स्वास्थ केन्द्र, सात ओटा सामुदायिक स्वास्थ्य इकाई र एक ओटा जिल्ला अस्पताल रहेको स्वास्थ्य कार्यालयले जनाएको छ ।

गणेश विष्ट