फिचरहरू

पिँढीमा राखिएका दाउरा छामछुम गर्दै हातले समाउनुभयो । चार/पाँच ओटा मसिना दाउरा संगेलेपछि एउटा हातले दाउरा समाएर अर्को हातले भुइँ छाम्दै घरभित्रको चुलो छेवैमा पुग्नुभयो । सलाइ चुलो छेउमै थियो । छामेरै हातमा लिनुभयो । दाउरा चुलोमा राखेर खोस्मेरा राखी सलाइ झ्वारर्र पारेर बाल्नुभयो र आगो सल्काउनुभयो । त्यतिबेला ज्ञानमति धेरै खुशी देखिनुहुन्थ्यो ।

बगनासकाली गाउँपालिका–७, खानीगाउँ मैदानबारीकी ६९ वर्षीया ज्ञानमति खाम्चाको आँखाको ज्योति गुमेको २० वर्ष बढी भइसक्यो । उहाँले यसैगरी छामछुम गरेरै जीवन गुजारा चलाउँदै आउनुभएको छ । एकातिर आँखा नदेख्ने । अर्कोतर्फ घरमा एक्लै भएका कारण उहाँले बुढेसकालको जिन्दगी कष्टकर रूपमा बिताउँदै आउनुभएको छ ।

ज्ञानमतिका पतिको मृत्यु १५ वर्ष अघि भयो । दुई भाइ छोरा र दुइ बहिनी छोरीमध्ये जेठो छोराको १० वर्ष अघि बिरामी भएर निधन भयो । कान्छा छोराले पनि आठ वर्षअघि आत्महत्या गरे । दुइ जना छोरीको विवाह भइसकेको थियो । अहिले छोरीहरू आफ्नै घरमा छन् । कहिलेकाहीँ माइत आउँछन् ।

पति र छोराहरू गुमाउने समयमै उहाँले दुबै आँखा नदेख्ने भइसक्नुभएको थियो । ५५ वर्षअघि विवाह गरेर घर भित्रँदा ज्ञानमतिले आँखा प्रष्टसँग देख्नुहुन्थ्यो । छोराछोरी पाउने अवस्थामा पनि उहाँले राम्रोसँग आँखा देख्नुहुन्थ्यो । पछि बिस्तारै आँखा कमजोर हुँदै गयो । गाउँमा लामाधामी गर्न थाल्नुभयो । बिस्तारै उहाँले आँखा देख्न छाड्नुभयो । अझै पनि अस्पताल गएर राम्रोसँग आँखा जचाउन र समस्या पहिल्याउन उहाँले पाउनुभएको छैन ।

ज्ञानमतिको घर भिरालो ठाउँमा छ । पहाडको बस्ती त्यसै पनि अप्ठ्यारो हुने नै भयो । शौचालय घरबाट टाढा छ । जान आउन समस्या छ । पानी थाप्न त्यस्तै अप्ठ्यारो । अरु बेला भन्दा पनि बिरामी हुँदा धेरै समस्या हुने ज्ञानमति भन्नुहुन्छ । बुढेसकालको एक्लो जीवन त्यसमा पनि दृष्टिबिहीन भएकोले दैनिकी बिताउन धेरै समस्या भएको ज्ञानमतिले बताउनुहुन्छ । ज्ञानमति घरमा एक्लै बस्नुहुन्छ । कहिलेकाहीँ नातिनीहरू भेट्न आउँछन् । माइतीका दाजुभाइ पनि आइरहन्छन् । घरको सरसफाइदेखि खाना पकाउने, खाने भाँडा माझ्ने लगायतका काम आफै हातले छामेर गर्ने गरेको उहाँ बताउनुहुन्छ ।

बगनासकाली गाउँपालिका-७ का वडाध्यक्ष गणबहादुर बुढाथोकीले एकातिर दृष्टिबिहीन र अर्कोतर्फ घरमा पनि एक्लै भएकोले ज्ञानमतिको दैनिकी कष्टकर रहेको बताउनु भयो । ज्ञानमतिलाई स्थानीय सरकारको तर्फबाट हुन सक्ने सहयोग प्रदान गरिएको उहाँले बताउनु भयो । बेला बेलामा वडा र स्वास्थ्य चौकीको समन्वयमा घरमै स्वास्थ्य परीक्षण, न्यानो कपडा वितरण गरिएको उहाँले भन्नुभयो । ज्ञानमति वडा कार्यालयसम्म आउन जान समेत समस्या रहेको र भत्ता लिनका लागि बैङ्कसम्म जान पनि समस्या भएकोले उहाँलाई सहज रूपमा भत्ता पाउने र नविकरणको कार्य पनि घरमै पुगेर गर्ने गरी वडाले वातावरण मिलाएको अध्यक्ष बुढाथोकीले बताउनु भयो ।

- यज्ञमूर्ति तिमिल्सिना