फिचरहरू

दुहुँ गाउँपालिका–५ बन्थोलीका ३१ वर्षीय धु्रबहादुर बमको घर गत भदौ १३ गते आएको पहिराले पुरियो । दुई तले पक्की घर र एउटा अर्को कच्ची घर कालागाड खोलामा आएको बाढीले बगायो । घरमात्र हैन घरभित्र रहेको अन्नपात समेत बग्यो ।

घर बाढीपहिरोमा पुरिएपछि अहिले उहाँ त्रिपाल टाँगेर बस्दै आएका छन् । सिचो बढदै गएको र त्रिपाल टाँगेर बस्दै आएको तीन महिना बितिसक्दा समेत उहाँको पुनर्स्थापनामा कसैले ध्यायन दिन सकेका छैनन् । त्रिपाल मुनीको बसाईसँगै घरमा खान लाउन समेत समस्य भएपनि बम विस्थापित भएर कामका लागि धनगढी पुग्नु भएको छ ।

दुहुँ गाउँपालिका–५ कै टेकबहादुर बमको परिवार पनि त्यही बाढीपहिरोबाट विस्थापित भएका हुन् । उहाँ पनि त्रिपालमै रात विताउँदै आएका छन् । चार जनाको परिवार रहेको वम चिसो समयमा बालबच्चा कसरी बचाउने भन्ने चिन्तामा छन् । उहाँहरु मात्रै नभई गत भदौ १३ गते आएको बाढीपहिरोका कारण दुहुँ गाउँपालिकाका ६ परिवार पूर्ण रुपमा विस्थापित भएका छन् । उहाँहरु अहिले पनि त्रिपालमुनी ओत लागेर पुनर्स्थापनाको पर्खाइमा रहेका छन् ।

बाढीपहिरोबाट पीडित केहि परिवारहरु अरुको घरमा आश्रय लिएर बस्दै आएका छन् । अहिलेसम्म कुनै पनि निकायले पुनर्स्थापनाको लागि सहयोग गरेका छैनन् । कति दिन अरुको घरमा बस्ने बाढीपहिरो पीडित नरेन्द्र बमले दुखेसो गर्नुभयो ।

पहिरोले विस्थापित भएर तीन महिनासम्म पुनर्स्थापनाका लागि कुनै पनि निकायले ध्यान नदिएको बमले बताउनु भयो ।

उहाँले भन्नु भयो– ‘अब सरकारले पुनर्स्थापनाका लागि कुनै प्याकेज ल्याउँला र त्यसलाई कार्यान्वयन गर्ला भन्ने विश्वास छैन् । अहिले सरकारले १ हजार ५ सय रुपियाँ राहतबाहेक केही दिएको छैन् ।’

१५ हजार रुपैयाँले तीन महिनासम्म कसरी घरको जोहो चलाउनु ? घरमा ६ जनाको परिवार छ । उनीहरुलाई भोकै राख्नु भएन् भनेर ऋण काढेर मङ्सिर पहिलो साता काम खोज्दै धनगढी पुगेको धुव्रबहादुर बमले बताउनु भयो ।

‘एकातिर बाढीपहिराले घर जग्गा सबै लग्यो । अर्कोतिर दुई छोराछोरी पढाउनुछ । घर बनाउन जमिन पनि बचेको छैन्’,उहाँले भन्नुभयो ।

कसैले त्रिपाल, कसैले खाद्यान्न, कोहीले लत्ताकपडा दिएर अहिले परिवार त्रिपालमा बसेका छन् । सरकारले कहिले पुनर्स्थापना गर्छ थाहाँ छैन् । हिमपातको सिजन सुरु हुँदैछ । परिवार पाल्ने चिन्ता अर्कोतिर छ । तीन तहको सरकारले अहिलेसम्म त्रिपालमा बस्नेहरुको पीडा नबुझेको उहाँको गुनासो छ । कयौ त आफन्तका घरमा बसेका छन्, हामीकहाँ गएर बस्ने उहाँले सुनाउनु भयो ।

दुहुँ गाउँपालिका–२ का वडाध्यक्ष तथा गाउँपालिकाका प्रवक्ता गोविन्द डडालले बाढीपहिरोबाट गाउँपालिकाभरीबाट विस्थापित भएका ६ परिवार त्रिपालको आश्रय लिएर बस्दै आएको बताउनु भयो ।

उहाँले भन्नु भयो– ६१ परिवारको घर पूर्ण रुपमा क्षति भएको छ । नौ ओटा पसलमा क्षति पुगेको छ । ३ सय ७६ परिवारको सयौं रोपनी जमिन बाढीपहिरोमा परेको छ । १ सय ६३ परिवार उच्च जोखिममा बसोबास गर्दै आएका छन् ।

दुहुँ गाउँपालिकामा बाढीपहिरोका कारण अकल्पनीय क्षति पुगेको गाउँपालिका अध्यक्ष पुलेन्द्रबहादुर कार्कीले बताउनु भयो ।

उहाँले भन्नु भयो– ‘पाँच जनाको ज्यान गएको छ । पाँच ओटै वडाका बस्तीमा क्षति पुगेको छ । गाउँभन्दा माथिबाट आएको बाढीपहिरोले दुहुँ क्षतविक्षप्त अवस्थामा पुगेको छ ।’

संघीय सरकारले दुहुँ गाउँपालिकालाई सङ्कटग्रस्त क्षेत्र घोषणा गरेको छ, अध्यक्ष कार्कीले भन्नु भयो, सरकारले यो क्षेत्रको पुनर्निर्माणको लागि अब केही नयाँ प्याकेज ल्याउने आशा छ । प्रदेश सरकार, संघीय सरकार र स्थानीय सरकारको सहकार्यमा मात्रै दुहुँ पुनर्निर्माण सम्भव छ, कार्कीले भन्नु भयो ।

प्रमुख जिल्ला अधिकारी सिद्वराज जोशी दुहुँमा बाढीपहिरोबाट भएको क्षति अकल्पनीय भएको बताउनुहुन्छ । सबै जमिन ध्वजाध्वजा बनेको छ । यो क्षेत्रको अधिकांश बस्ती स्थानान्तरण गर्नुको विकल्प नभएको उहाँको भनाई छ ।

झोलुङ्गे पुल पाँच ओटा, जलविद्युत पाँच ओटा, विद्यालय चार ओटा, खानेपानी योजना सात ओटा, सिचाई, स्वास्थ्य चौकी, मन्दिर, आरसीसी पुल एक ÷ एक ओटा गरी २७ ओटा सार्वजनिक स्थलमा क्षति पुगेको गाउँपालिकाको तथ्याङ्क रहेको छ ।

- नरेन्द्रसिह कार्की