समाचारहरू

संविधानको धारा ३५ को स्वास्थ्यसम्बन्धी हक अन्तर्गत प्रत्येक नागरिकलाई स्वच्छ खानेपानी तथा सरसफाईमा पहुँचको हक हुनेछ भनी स्पष्ट व्यवस्था गरिएको भएपनि आफूहरु महाकाली नदीको दुषित पानी पिउन बाध्य भएको लेकम गाउँपालिका–३ रतौडाका स्थानीयहरुले गुनासो गरेका छन् ।

हिउँदमा पानीको खडेरी पर्ने यो क्षेत्रमा शुद्ध खानेपानीको व्यवस्था नभएका कारण स्थानीयले वर्षौदेखि महाकाली नदीको दुषित पानी पिउनु पर्ने बाध्यता रहेको छ ।

रतौडा गाउँका विद्यार्थी, बालबालिका र महिलाहरु पानी भर्न दैनिक गाउँबाट झण्डै ५ सय मिटर तल महाकाली नदीमा जानु पर्ने बाध्यता रहेको स्थानीय लीलाधार पन्तले दुखेसो पोख्नु भयो ।

उहाँले भन्नु भयो– ‘गाउँमा खानेपानीको मुहान छैन् । विगतमा पल्लो गाउँबाट पाइपमार्फत ल्याएको पानी कहिले काँही आउने गरेको थियो । तर, सुख्खायामसँगै सडक निर्माणको क्रममा उक्त खानेपानी लाइन अवरुद्ध भएपछि पिउनको लागि गाउँमा खानेपानीको हाहाकार भएको छ ।’

महाकाली नदीको पानी बोक्दा बोक्दै कम्बर र काँधमा निलडाम बसेको स्थानीय महिला रोशनी पन्तले दुखेसो पोख्नु भयो ।

उहाँले भन्नु भयो– ‘विहान, बेलुकी पानी बोक्नु पर्ने बाध्यताले छोराछोरीहरुले समेत नियमित विद्यालय जान पाउदैनन् । महाकालीको पानी बोक्नका लागि महिलाहरुको दैनिक ड्युटी नै हुन्छ ।’

खानेपानी र गाउँमा सिचाइको व्यवस्था नहुँदा कृषि पेशा गरी खाने किसानहरु विस्थापित समेत भएको स्थानीय लक्ष्मी टमटाले गुनासो गर्नु भयो ।

उहाँले भन्नु भयो– ‘वर्षातमा पानी परेपछि खेतीपाती लगाउने गरेका छौँ । हिउँदमा पानी नपर्ने भएकाले सिँचाइ सुविधा नहुँदा खेतबारी बाँझै रहने गरेको छ । यो वर्ष हिउँदे वर्षा नभएकोले खेतमा खडेरी परेको छ ।’

बर्खायाममा महाकाली नदीमा माटो र बालुवा मिश्रित धमिलो पानी आउने गरेको भएपनि खानेपानीको अभावमा महाकालीको फोहोर पानी वर्षेनी पिउनु पर्ने बाध्यता रहेको स्थानीय राधा पन्तले दुखेसो पोख्नु भयो ।

तीन तहका सरकार आएको भएपनि आफूहरुले वर्षौदेखि शुद्ध खानेपानी समेत पाउन नसकेको स्थानीय विशन पन्तले दुखेसो पोख्नु भयो ।

उहाँले भन्नु भयो– ‘गाउँमा खान त पानी छैन् । सिचाई सुविधा कहाँबाट पुग्नु । सरकारले खानेपानीको व्यवस्था पहिलो प्रथमिकतामा राखि दिनु पर्छ ।’

जनताको आधारभूत आवश्यकताका रुपमा रहेको खानेपानीको व्यवस्था नगरि दिएका कारण कयौं मानिसहरुले गाउँ छोडेर तराई विस्थापित हुन बाध्य भएको स्थानीय रघु टमट्टाले गुनासो गर्नु भयो ।

लेकम गाउँपालिकाका अध्यक्ष प्रमानन्द जोशीले लेकम क्षेत्रलाई नेपाल सरकारले सुख्खाग्रस्त क्षेत्रमा राखेर खानेपानी योजना निर्माण अगाडि बढाउन थालेको बताउनु भयो ।

उहाँले भन्नु भयो– ‘लेकमको अधिकांश बस्तीमा खानेपानी छैन् । निकै टाढाबाट ल्याउनु पर्ने बाध्यता छ । यो क्षेत्रका झण्डै १ हजार बढि घरधुरीमा खानेपानी पुर्याउने गरी सरकारले कुसकाडा बृहत खानेपानी योजना सुरु गर्न लागेको छ । महाकाली नदीबाट पानी लिफ्टीङ गरेर खानेपानी ल्याउने योजना छ ।’

 

नरेन्द्रसिह कार्की